علی نقی زاده

هدف: هدف از این پژوهش تحلیل رابطه بین اقتصاد سایه ای و ارکان رقابت پذیری در کشور ایران است. روش: تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی، به لحاظ روش استنتاج، توصیفی- تحلیلی و به لحاظ طرح کلی تحقیق، پس رویدادی است. داده ها با به کارگیری نرم افزار ایویوز از طریق روش مارکوف سویچینگ-ور، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد بین حجم اقتصاد سایه ای و شوک وارده بر ارکان نهاده محور و کارایی محور رقابت پذیری در رژیم یک (دوره رکود) و ارکان کارایی محور و خلاقیت محور رقابت پذیری در رژیم دو (دوره رونق) رابطه معنا داری وج ود دارد. معنا داری ارکان نهاده مح ور در رژیم دو (دوره رونق) و ارکان کارایی مح ور در رژیم یک (دوره رکود) تأیید نشد. نتیجه گیری: اگرچه برخی اقتصادهای سایه ای ممکن است اثرات مفی دی برای برخی شهرون دان یا حتی اقتصاد رسمی یک کشور داشته باشند، در کل اقتص اد سایه ای به رقابت پذیری کشور آسیب می رساند؛ زیرا اعتماد سرمایه گذاران خارجی به آن کشور و در نتیجه احتمال همکاری آن ها را کاهش می دهد. از سوی دیگر، رقابت پذیری می تواند انگیزه هایی برای وارد کردن عملیات های زیرزمینی به سطح زمین و در نتیجه مبارزه با اقتصاد اعلام نشده ارائه دهد. این تحقیق با استفاده از روش های مناسب اقتصادسنجی، شواهدی پیدا نمود که هر چه یک کشور رقابتی تر باشد، با توجه به شاخص رقابت پذیری جهانی، اقتصاد سایه ای آن کوچک تر می شود.

در اواسط سال 1391 با اعمال تحریم ها و کاهش ارز حاصل از صادرات نفت، تنظیم بازار ارز توسط دولت غیرممکن و نرخ ارز مبادله ای جایگزین نرخ ارز مرجع گردید و در پی آن معادل ریالی تسهیلات ارزی شرکت ها چند برابر شد و این تفاوت می بایست به زیان تسعیر ارز دوره منظور می گردید، در این راستا سازمان حسابرسی در مرداد ماه 1392 با اصلاح استاندارد حسابداری 16 با لحاظ شرایطی، مجوز انتقال زیان تسعیر ارز تسهیلات مالی ارزی را به بهای تمام شده دارایی های ایجاد شده صادر نمود. در تحقیق حاضر بررسی شده است که سرمایه گذاران، با اعمال استاندارد اصلاح شده، افزایش گزارشگری سود این شرکت ها را به عنوان یک خبر خوب در بازار تلقی نموده یا اینکه این امر را هموارسازی سود و موجب کمبود نقدینگی آتی این شرکت ها پیش بینی کرده و آن را علامت مثبتی نمی دانند. بدین منظور با مقایسه میانگین درصد تغییرات ارزش و حجم مبادلات سهام شرکت های نمونه قبل و پس از اصلاح استاندارد حسابداری شماره 16 و اجرای آزمون ناپارامتری رتبه علامت ویلکاکسون مشخص گردید: در بازه های زمانی 21 و30 روزه ارزش مبادلات سهام بعد از اصلاح استاندارد " آثار تغییر در نرخ ارز" نسبت به قبل کاهش یافته است و در بازه های زمانی 21، 30 و 50 روزه حجم مبادلات سهام بعد از اصلاح استاندارد " آثار تغییر در نرخ ارز" نسبت به قبل کاهش یافته است.