رویا سیاوشیان

پنج نکته مهم کارشناسی، برگرفته از آرای کارشناسان درمورد طنز: 1- از دید اغلب کارشناسان،«طنز» عبارت است از: بیان انتقادی مسائل و مشکلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و اقتصادی با زبانی تلخ و شیرین و هدفی اصلاح گرایانه. 2- از ویژگی های طنز مطلوب:«داشتن پیام و محتوا»و«به دور بودن از لودگی» است. 3- کارشناسان برنامه‌های ساعت خوش (شبکه2)، صبح جمعه با شما(رادیو سراسری) و برنامه‌های ویژه نوروز تلویزیون را بهترین برنامه‌های طنز رادیو تلویزیونی داشته‌اند. 4- نمایش، میان پرده‌های کوتاه و سریال، بهترین قالب ها برای ارایه طنز هستند. 5- سپردن برنامه‌سازی طنز به آگاهان در زمینه طنز، طرح وقایع جامعه و تشکیل شورای طنز، متشکل از کارشناسان و صاحب‌نظران در سازمان صداوسیما، اصولی ترین روش های دستیابی به طنز مطلوب در رادیو و تلویزیون می‌باشند.

طنزپردازی همچون داستان‌نویسی، نمایش نامه‌نویسی و شعرنوعی شیوه بیان و ابلاغ مطالب انتقادی همراه با خنده و شوخی است.به این سبب طنز را آیینه حقیقت نامیده‌اند که نابسامانی ها و عیب‌های فرد و جامعه را در خود منعکس می‌کند و آن را بزرگ جلوه می‌دهد. به قولی طنز ضمن ارایه تصویر هجوآمیزی از جهات زشت و منفی و ناجور زندگی، عیب‌ها و فسادهای جامعه و حقیقت‌های تلخ اجتماعی را به صورت اغراق‌امیز - یعنی زشت‌تر و بدترکیب‌تر از آنچه که هست - نمایش می‌دهد تا صفت‌ها و مشخصات آنها روشن تر و نمایان‌تر جلوه کند و تضاد عمیق وضع موجود با اندیشه یک زندگی غایی و مامول آشکار شود.

پرداختن به مسائل و مشکلات جامعه در قالب طنز، اززمان‌های قدیم به شکل‌های مختلف وجود داشته است. در فرهنگ نامه‌های گوناگون از طنز تعریف‌های متعددی ارایه شده است؛ از جمله «طنز روش ویژه‌ای در نویسندگی است که ضمن دادن تصویر هجوآمیزی از جهات زشت و منفی و ناجور زندگی: عیب‌ها و فسادهای جامعه و حقیقت‌های تلخ اجتماعی را به صورت آغراق‌آمیز یعنی زشت‌تر و بد ترکیب‌ تر از آنچه هست، نمایش می‌دهد تا صفت‌ها و مشخصات آنها روشن تر و نمایان‌تر جلوه کند و تضاد عمیق وضع موجود با اندیشه یک زندگی عالی آشکار شود.«مبنای طنز ایجاد شادی و خنده است اما این خنده، خنده شوخی و شادمانی نیست.خنده‌ای است تلخ و جدی و دردناک و همراه با سرزنش و کمابیش زننده و نیشدار که خطاکاران را به خطای خود متوجه می‌سازد و عیب ها و نقص‌ هایی را که در حیات اجتماعی پدید آمده، برطرف می‌:ند و خلاصه، هدف آ“ اصلاح و تزکیه است نه ذم و قدح و مردم آزادی بلکه کسانی را که معروض آن هستند به اندیشه و تفکر وا می‌دارد. در واقع طنز بایستی ناظر برحوادث کلی زندگی باشد و نباید حربه تعرض و تجاوز بر شخصیت کسانی قرار گیرد که به نظر نویسنده، پسندیده و خوش‌‌آیند نیستند.»