محمدتقی دلخموش

شواهد منتشر شده در باب قابلیت اعتماد و اعتبار تصاویر ناکامی در "دفترچه راهنمای اصلی" خلاصه شده (روزنزویگ، 1978ب) و به تفصیل در کتاب "رفتار پرخاشگرانه و تصاویر ناکامی" مورد بحث قرار گرفته است (روزنزویگ، 1978الف). تا آن زمان و زان پس همچنان شواهدی معتبری در جهت تأیید اعتبار سازه و ملاکی تصاویر ناکامی در گستره وسیعی از جمعیت ها و موقعیت ها گزارش شده اند؛ از آن جمله: ارائه یافته هایی مبنی بر این که داده های هنجاری در باب جهت ها و ریخت های پرخاشگری، با الگوی تحولی سن، مطابقت دارد (روزنزویگ، 1950؛ روزنزویگ، و آدلمن، 1977؛ گریبل، 1987، 1990)، گزارش همبستگی های معنادار بین تصاویر ناکامی و دیگر سنجه های پرخاشگری، پرسشنامه های شخصیت و مقیاس های سازش یافتگی، همچون MMPI، پرسشنامه 16 عاملی شخصیت کتل، و ارزش های آلپورت ورنون (روزنزویگ، 1978ب، روزنزویگ و روزنزویگ، 1976؛ گریبل، هیولمن، 1993)، یافته هایی در تأیید ارتباط معنادار تست تصاویر با سایر تست های فرافکن، همچون تست رورشاخ (شوارتز، 1952؛ پالمر 1957)، گزارش نتایج حاصل از مقایسه مجموعه ای از تست های فرافکن، مبنی بر این که تست تصاویر ارتباط مستقیم تری با رفتار پرخاشگرانه داشته (کولمن، 1967؛ لیندزی، 1950) و توان قابل ملاحظه ای برای متمایز کردن کودکان واجد اختلال های عاطفی، بزهکار و سازش نایافته از کودکان عادی دارد (پاریک، 1960؛ دوهمن، 1959؛ روزنزویگ و روزنزویگ، 1952؛ سینک، پالول، گوپتا، 1972؛ فرریرا، کاپیتو، 2013؛ لویت و لیلی، 1955؛ لیندزی و گلدوین، 1954).

یک دهه پیش، در بررسی ساختار و محتوای ارزش های دانشجویان (دلخموش، 1384)، مواردی از انحراف از الگوی نظری (ارزش های بنیادی انسانی؛ شوارتز، 1992، 2006) مشاهده شد. مطالعه حاضر، تغییر در ساختار ارزش های دانشجویان، در نزدیک شدن به الگوی نظری را برحسب تأثیرهای علّی شرایط اجتماعی سیاسی به ویژه تأثیر فزاینده ارتباطات توده گیر در طی یک دهه گذشته را تبیین می کند. نمونه مورد مطالعه (400 دانشجو، به نسبت مساوی مرد و زن) با نسخة 40 مادّه ای «پرسشنامة تشبیهی ارزش» (شوارتز و دیگران، 2001) ارزیابی شد، و از خلال «تحلیل کوچک ترین فضا» روابط ساختار ارزشی مشخص گردید و با مقایسة آن با ساختار نمونه پیشین و ساختار الگوی اصلی، شباهت ها و تفاوت های بینِ فرهنگی بازنمایی شد: 1) ارزش پیشرفت که در مطالعه پیشین در ناحیه اصلی خود قرار نگرفته بود، در محل مورد انتظار ظاهر شد. اما، 2) یک تغییر جدید در ترتیب ارزش لذت جویی در آرایش چرخه ای ارزش ها مشاهده شد. و 3) همچون مطالعه پیشین مادّه های امنیت ملّی و نظم اجتماعی به ارزش جهان شمولی نگری منتقل شدند. پژوهش حاضر نشان داد که به رغم تأثیرپذیری ارزش های دانشجویان از فرایند نوسازی و همگرایی، گرایش به آرمانی سازی معانی پاره ای از ارزش ها، همچنان پس از یک دهه حفظ شده است.