محمدمهدی باقیان

کارکنان بخش عمومی عامل اصلی حیات و رسیدن به اهداف این بخش در راستای خط مشی های تبیین شده هستند. همچنین جبران خدمات مهم ترین و حساس ترین متغیر در روابط بین این کارکنان و کارفرما (دولت) بوده و سنگین ترین هزینه برای سازمان ه ا و دستگاه های اجرایی به شمار می آید. خط مشی های جبران خدمات، مشخص کننده انعطاف پذیری و محدودیت های سیستم، پوشش دهنده قواعد اصلی درباره جبران خدمات و به طورکلی تعیین کننده سیاست های دقیق در خصوص عناصر مشخص جبران خدمات هستند. شکست این نوع خط مشی ها، دولت ها را از دستیابی به اهداف خود بازداشته و زیان های مادی و غیرمادی بسیاری را باعث می شود. اهمیت و حساسیت جبران خدمات در بخش عمومی، به دلیل کارکردهای این بخش دوچندان است، در کشوری مانند ایران که دولت سهم و تأثیر بسزایی در حکمرانی داشته و بخش زیادی از نیروی کار کشور در بخش عمومی شاغل هستند، کارآمدی یا ناکارآمدی خط مشی های جبران خدمات نقش بی بدیلی در نظام اداری و همچنین سایر نظامات کلی کشور دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی دلایل شکست خط مشی های جبران خدمات بخش عمومی صورت گرفته و از این منظر کاربردی است. این پژوهش با رویکرد کیفی، با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی با مصاحبه نیمه ساختار یافته با 18 نفر از خبرگان این حوزه، انجام شده و پس از تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تحلیل مضمون درنهایت سه مضمون اصلی و ۹ مضمون فرعی شامل موانع فرایندی (تدوین ضعیف خط مشی های جبران خدمات، اجرای نامناسب خط مشی های نظام پرداخت، ضعف در ارزیابی و نظارت)، موانع زمینه ای (موانع اقتصادی، موانع فرهنگی و اجتماعی، موانع سیاسی) و موانع ساختاری (موانع منابع انسانی، اندازه بزرگ دولت و ضعف نهادهای متولی حوزه جبران خدمات بخش عمومی) شناسایی شد. درنتیجه با توجه به اهمیت این خط مشی ها در بخش عمومی و همچنین تأثیرات فزاینده و بی بدیل آنها در مؤلفه های سازمانی و ملی ضمن شناسایی و بررسی دلایل شکست این خط مشی ها، پیشنهادهایی ارائه شده است.