زهرا خلخال

هدف پژوهش حاضر، بررسی پدیداری تجربه زندگی دختران نوجوان در خانواده های ناتنی و در ارتباط با مادرخوانده بود. روش پژوهش، کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری بود. جمعیت مورد مطالعه، 25 نفر از دختران نوجوان 11 تا 16 ساله منطقه 9 تهران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و تا سر حد اشباع اطلاعات، انتخاب و در مطالعه شرکت کردند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. کدگذاری داده ها، هم زمان با جمع آوری داده ها، انجام و ادامه یافت. تحلیل داده ها با استفاده از روش ون مانن (2016) در 6 مرحله انجام شد. مجموعاً از تعداد 25 مصاحبه، 368 کد اولیه، 92 مفهوم اولیه، 12 مضمون فرعی و 2 مضمون اصلی به دست آمد. مضامین اصلی شامل «چالش ها و موانع» با مضامین فرعی «پریشانی هیجانی – شناختی؛ فقدان های چندگانه؛ عدم اختصاص زمان و توجه؛ ادراک منفی از والد ناتنی؛ تضادهای وفاداری؛ تعارض فرسایشی؛ کنترل گری و اعمال قوانین شدید؛ و ابهام نقش» و «فرصت ها و منابع» شامل « اختصاص زمان و توجه کافی؛ حمایت و مراقبت گری؛ شبکه حمایتی گسترده تر و منابع بیشتر؛ و یادگیری و رشد شخصی» بود. نتایج نشان داد که سازگار شدن با تغییرات ناشی از ازدواج مجدد والدین و حضور در خانواده ناتنی، برای نوجوانان فرآیندی زمان بر است که با توجه به عوامل مختلف فردی و بین فردی، محدوده آن کم یا زیاد خواهد شد. همچنین در کنار آسیب های موجود در این گونه خانواده ها، راهبردهای مقابله ای موفقی از سوی برخی خانواده ها و نوجوانان، اتخاذ و استفاده می شود که می تواند در مشاوره های خانواده بدان توجه کرد.