محمد پاینده

سعادت مندی و زندگی آسوده از جمله اهداف مهم زندگی انسان است، یکی از مواردی که موجبات سعادت و آسودگی را برای انسان فراهم می کند عاری بودن از صفت رذیله بخل است. معنای بخل مطلق خودداری در هنگامی است که شایستگی بخشش وجود دارد. تشخیص و شناسایی صفت بخل دارای پیچیدگی های است که گاهی برای افراد به راحتی مقدور نیست ازاین رو هدف از پژوهش پیش رو ساخت آزمون بخل جهت تشخیص دقیق این صفت می باشد. در همین راستا با روش توصیفی- تحلیلی ، نخست آموزه های اسلامی در رابطه با نشانگان بخل از آیات و روایات به صورت توصیفی جمع آوری و دسته بندی شده است و سپس تلفیق، تجزیه و تحلیل شده است. در مرحله بعد بر اساس این نشانگان و همچنین با توجه به شیوه های رواسنجی، آزمونی با سی سوال، طراحی شده است که یافته ها و نتایج آن بدین شرح است: میانگین نظرات بیست نفر از متخصصان مسائل اسلامی و روانشناسی نمره روایی 6/87% را برای سوالات بیان می کند. اعتبار آزمون بر روی 353 نفر آزمودنی صورت گرفت و با روش های آماری و برنامه تخصصی SPSS، محاسبه شده است. میزان آلفا همبستگی بین دو نیمه و همبستگی سه مولفه شناختی، عاطفی، رفتاری؛ با نمره کل آزمون براساس هم بستگی پیرسون بالاتر از 7% است که نشان دهنده اعتبار بالای آزمون است. طبق نتایج آزمون T میزان نمره بخل زنان و مردان و افراد مجرد و متأهل تفاوت معناداری دارد. با توجه به اعتبار بالای آزمون، پرسش نامه بخل آماده استفاده است.