محدثه بشیرمشهدی

در جهانی که پیچیدگی روز افزون پیش بینی و برنامه ریزی را پیش رو داریم آینده نگاری فرایندی نظام مند و مشارکتی است. عدم قطعیت های ناشی از پیچیدگی های عملکردی - ساختاری استان ها، پرداختن به آینده های بلند مدت را بسیار دشوار کرده است. در این میان سناریو نگاری در مدیریت و برنامه ریزی رواج پیدا کرده است که کاربردی ساختن آن یک دغدغه مهم و کلیدی به شمار می رود. بنابراین با توجه به روندها، رویدادها، اقدامات، عوامل کلیدی، پیشران ها و مهم تر از همه عدم قطعیت ها برنامه ریزی می شود و به دنبال آرمان ها، آرزوها، اهداف، استراتژی ها از طریق مثلث آینده پژوهی (کشش آینده، فشار حال و وزن گذشته) است. در آینده نگاری، برنامه ریز در زمان آینده ایستاده است و به حل نارسایی ها در زمان حال برای رسیدن به چنین آینده ای می اندیشد. با توجه به اهمیت آینده نگاری و تأثیرات آن بر برنامه های کلان کشورها، موفقیت و کارآمدی فرایندهای آینده نگاری همواره از دغدغه های دست اندرکاران مدیریت کشورها بوده و است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی-توسعه ای است. در این مقاله با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان فهرستی از قوت ها، فرصت ها، ضعف ها و تهدیدها جمع آوری شد. سپس از وضع موجود، اسناد فرادست و سنجش وضعیت روندها و کلان روندهای استان یزد بدست آمده است. سپس با تحلیل پرسشنامه میزان اهمیت و عدم قطعیت پیشران ها به کمک نرم افزارهای آینده پژوهی نظیر MicMac، سناریوویزارد و FCM به تدوین سناریو پرداخته شد که شامل 8 سناریو است. بدین ترتیب عناصر اصلی توسعه منطقه ای استان یزد اعم از پیشران های دارای عدم قطعیت و اهمیت بالا، عوامل کلیدی و از پیش معین، سناریوها، راهبردها، سیاست ها و برنامه اقدام مشخص شده و نحوه اثرگذاری و اثرپذیری پیشران ها تحلیل و تبیین شد. در نتیجه پیشنهاد کلی این پژوهش را می توان هوشمندسازی منطقه ای استان یزد با شش محرک اصلی «اقتصاد هوشمند، افراد باهوش، حکمرانی هوشمند، تحرک هوشمند، محیط هوشمند و زندگی هوشمند» که پوشش دهنده تمامی راهبردها، سیاست ها و برنامه های اقدام مطرح شده دانست.