محسن حیدری زادی

رده شناسی زبان مطالعه نظام مند تنوعات زبانی است و ترتیب واژه یکی از مباحث اصلی مطرح در آن به شمار می آید. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که گونه های زبانی منطقه چرداول در استان ایلام به کدام رده زبانی تعلق دارند و کدام ویژگی های رده شناختی بر ترتیب واژه ها و سازه های نحوی این گونه ها ناظر است. این پژوهش با مبنا قراردادن چارچوب مطرح شده در پژوهش دبیرمقدم، به مطالعه مؤلفه های ترتیب واژه در زبان های چرداول در شمال استان ایلام پرداخته است که چند گونه از زبان های کردی، لکی و لری را شامل می شود. به این منظور، 24 مؤلفه ترتیب واژه در سه زبان مذکور بررسی شد و در هرمورد با ارائه مثال از گونه های زبانی، وضعیت هر مؤلفه مشخص شد. بررسی این 24 مؤلفه نشان داد که سه گونه زبانی بررسی شده در منطقه جغرافیایی چرداول از همگرایی بالایی برخوردارند که این مسئله خود جلوه ای از ’رده شناسی منطقه ای‘ محسوب می شود. مقایسه مؤلفه های ترتیب واژه در سه گونه زبانی بررسی شده با زبان های اروپا آسیا نشان داد که این سه گونه طبق 17 مؤلفه از 24 مؤلفه در رده زبان های فعل میانی قوی قرار می گیرند.  مقایسه این گونه ها با زبان های جهان نیز، زبان های کردی، لری و لکی در منطقه چرداول را طبق 19 مؤلفه در رده فعل میانی قوی قرار می دهد.