مهدیه مرادی

پدیده کودک همسری فارغ از جنسیت، عبارت است از ازدواج کودکانی که زیر 18 سال انجام شده باشد. این ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎصل یک مطالعه کیفی با تمرکز بر واکاوی زمینه های کودک همسری است و میدان مطالعه در این پژوهش، دختران درگیر پدیده کودک همسری در شهر بندرعباس اند. روش پژوهش حاضر، کیفی و راهبرد اجرای آن، نظریه زمینه ای بوده است. روش نمونه گیری به صورت ترکیبی از روش های هدفمند، نظری و گلوله برفی است و داده های میدانی از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 21 نفر از دخترانی جمع آوری شده است که زیر 18 سال ازدواج کرده اند. فرایندهای تحلیل و داده کاوی نشان می دهد که پنج مقوله ساختارهای الزام آور در بستر سنت ازدواج، جبر معیشتی، نگاه فانتزی به ازدواج، ازدواج راهی به رهایی از محدودیت ها و مصائب خانه پدری، زمینه های شکل گیری این پدیده است. کودک همسران در مواجهه با موانع پیش رو در زندگی زناشویی، استراتژی های سازگاری، استراتژی های مبتنی بر مقاومت و استراتژی های مبتنی بر مدیریت چالش ها را به کار گرفته اند. همچنین داده ها نشان می دهد ازدواج زودهنگام، مانع رشد اجتماعی و نشاط کودکانه می شود، آسیب های متعددی را بر آنها تحمیل می کند و در نهایت به بازتولید موقعیت فرودست زنان منجر می شود. درنهایت نتایج نشان می دهد پدیده کودک همسری در شهر بندرعباس، بیش از آنکه متأثر از مصائب و چالش های اقتصادی و تنگناهای معیشتی باشد، برآمده از ساختارهای الزام آور فرهنگی، بنیادهای ارزشی و کلیشه های رایج درباره زنان و دختران است.