فرشته رفعیان

معناشناسی نقش مهمی در فهم دقیق آیات الهی ایفا می کند. این علم با تکیه بر روابط هم نشینی و جانشینی، از طریق بررسی شبکه معنایی و تحلیل کاربرد واژه ها در سیاق آیات، امکان دستیابی به معنای دقیق کلمات را فراهم می سازد. این مقاله با رویکرد به این دانش تدوین شده است. پرسش اصلی این است که واژه «اجر» در قرآن، بر اساس محورهای هم نشینی و جانشینی، چه معانی ای را در بر دارد؟ این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته است. یافته های این بررسی نشان می دهد که واژه «أَجر» به پاداش اُخروی و دنیوی اشاره دارد و به معنای ثواب و پاداش در قبال عمل نیک و نیز اجرت در ازای کار دنیوی برای دیگران است. همچنین، در شکل فعلی، به معنای اجیر کردن و استخدام به کار می رود. واژه های هم نشین «اجر» در قرآن شامل «عَظِیم، کَبِیر، کریم و...» هستند. واژگان جانشین آن نیز عبارتند از: «ثواب» و «خیر»؛ با این تفاوت که این واژگان برخلاف «اجر» به طور کلی در معنای پاداش و مجازات به کار می روند.