اسماعیل وکیل زاده

طرح عملیات کربلای 4 با عنوان «تاکتیک ویژه» پس از حدود هزار ساعت کار روی نقشه ها، توسط زبده ترین فرماندهان جنگ طراحی شد. این عملیات سوم دی ماه سال 1365، در محور خرمشهر تا جزیره مینو برای تصرف جزیره ام الرصاص و ابوالخصیب و بستن جاده بصره به فاو شروع شد اما به خاطر هوشیاری دشمن و عدم تحقق اصل غافلگیری تاکتیکی و زمانی با عدم الفتح مواجه گردید. این مقاله درصدد پاسخ به این سؤالات است که اولاً: عملیات کربلای 4 چرا انجام گرفت؟ ثانیاً: علل شکست آنچه بود؟ ثالثاً: چه آثار و نتایجی به دنبال داشت؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. یافته ها نشان داد ایران برای تعیین سرنوشت جنگ و دستیابی به صلحی عادلانه، این عملیات را آغاز کرد. هرچند نتوانست در آن به اهداف از پیش تعیین شده برسد و عملیات پس از هشت و نیم ساعت متوقف شد، اما آثار آن عملیات به حدی شایان بود که نمی توان کربلای 4 را در زمره شکست های علی الاطلاق برشمرد؛ چراکه اولین عامل اساسی در اغفال تمام عیار دشمن از انجام عملیات جدید توسط نیروهای خودی و عدم اقبال به اتخاذ استراتژی پدافندی کارآمد در منطقه شلمچه بود؛ تا حدی که با ترخیص بسیاری از نیروها و ترک منطقه نبرد توسط فرماندهان، عملاً موجبات غافلگیری همه جانبه دشمن در عملیات کربلای 5 فراهم آمد.