آرمان مهری

مقاله حاضر با هدف ارزیابی برنامه درسی تعلیم و تربیت اسلامی دوره ابتدایی بر اساس مؤلفه ها ی انگاره خدا انجام گرفته است. رویکرد تحقیق، آمیخته و راهبرد آن، اکتشافیِ متوالی است. جامعه مورد مطالعه، کلیه کتاب های هدیه های آسمان دوره ابتدایی چاپ سال 1401 است. به دلیل ماهت و اهداف تحقیق، نمونه با جامعه برابر بوده و از روش تمام شماری استفاده شده است. در مرحله اول پژوهش، کتاب های درسی هدیه های آسمان به عنوان اسناد، مطالعه و از طریق کدگذاری، مقوله بندی و تشکیل مضمون تجزیه و تحلیل شدند. در مرحله دوم، ابتدا فراوانی مقوله های شناسایی شده در مرحله قبل، مشخص گردید، سپس برای تعیین ضریب اهمیت این مقوله ها، داده های کمّی با روش آنتروپی شانون، مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد، مؤلفه های مربوط به انگاره خدا در کتاب های درسی هدیه های آسمان عبارتند از مهربان، آفریننده، متعال، قادر، عالم، رزاق، عادل، یکتا، غفّار الذّنوب، قابل التّوب، حافظ، فرمان دهنده، مدبّر و هادی. همچنین تحلیل داده ها نشان داد بیشترین میزان توجه به مؤلّفه «مهربان» با ضریب اهمّیت 095/0 و کمترین میزان توجه به مؤلّفه ها ی «حافظ» با ضریب اهمیّت 071/0 و «قابل التّوب» با ضریب اهمیت «0» اختصاص یافته است.

هدف پژوهش حاضر بررسی آسیب های روش های آموزشگری دروس دینی از دیدگاه روان شناسی تربیتی است. این پژوهشِ کیفی، با روش تحقیق نظرورزی انجام شده است. برای تحلیل یافته ها، از روش تحلیل استنباطی استفاده شده و سپس با اتکاء به نظریات و یافته های پژوهشی در روانشناسی تربیتی، هر یک از مقولات، مورد نظرورزی قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهد که روش های آسیب زا در آموزشگری دروس دینی عبارتند از: آموزشِ معلم محور، اتکای افراطی به روش تدریس سخنرانی، تدریس انفرادی، ضعف در دانش محتوایی، کمبود دانش پداگوژی محتوا، حافظه محوری، ضعف در مدیریت کلاسی، آرایش کلاسی سنّتی و استفاده نکردن از فناوری های نوین آموزشی. نتایج حاصل از تحقیق نمایانگر آن است که برای بهبود کیفیت آموزشگری علوم دینی، بهتر است از روش های نوین مثل آموزش یادگیرنده محور، بحث های گروهی، فعالیت های جمعیِ پروژه مدار و تدریس مشارکتی استفاده شود.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی محتوای کتاب های روان شناسی تربیتی در  برنامه ی درسی آموزش عالی ایران بر اساس مؤلفه های سبک های یادگیری و انطباق آن ها با روش های تدریس انجام گرفته است. رویکردِ تحقیق کیفی و روش آن تحلیل محتوا بوده است. جامعه ی پژوهش، کلیه ی کتاب های روان شناسی تربیتی تألیفی و ترجمه شده در ایران بود که 10کتاب پس از مشورت با استادان مرجع دانشگاه های مادر و متصدیان فروش انتشاراتی های معتبر دانشگاهی برای تحلیل انتخاب گردید. یافته ها نشان داد 11 نوع سبک یادگیری در کتاب های روان شناسی تربیتی وجود دارد که سبک تکانشی/تأملی با 3/16 درصد بیشترین و مدل پیازی با 3/1 درصدکمترین میزان فراوانی را به خود اختصاص داده اند. همچنین 60% مؤلفان کتاب ها نگرشی مثبت نسبت به انطباق روش های تدریس با سبک های یادگیری دارند؛ 20% بدون موضع مشخص اند و 20% نیز نگرشی خنثی در این زمینه دارند. مطابق یافته ها، تنها در 30% از کتاب های مورد مطالعه، مؤلفان به انتقادات پژوهشگران نسبت به نظریه های سبک های یادگیری و نیز کمبود شواهد در زمینه تأثیر انطباق روش های تدریس با سبک های یادگیری بر بهبود عملکرد تحصیلی یادگیرندگان، اشاره کرده اند. نتایج نشان داد علی رغم نبود شواهد پژوهشی کافی، مؤلفان ایرانی نگرش مثبتی نسبت به انطباق روش های تدریس با سبک های یادگیری دارند و خوانندگان را به کاربست آن ها ترغیب می کنند.