سید محمود حسینی ده میری

استیلای قوم مغول بر ایران لطمات زیادی به فرهنگ و تمدن ایرانی وارد نمود. ترس و وحشت ایجاد شده از کشتار مغولان تا سالها از میان نرفت و چهره ای سنگدل از مغولان به جای گذاشت. آنان پس از آنکه با زور شمشیر بر مخالفان فائق آمدند، ن اگزیر ب ه اج رای سیاست هایی شدند که مش روعیت و مقبولیت آن ه ا را تأمین کند. آنها از روش های مختلفی برای تحقق اهداف خود استفاده نمودند که باعث ایجاد ثبات اجتماعی و سیاسی در این دوره گردید. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل تجسمی مختلفی است که ایلخانان جهت مشروعیت بخشی به خود در این دوره مورد استفاده قرار دادند. سوال اصلی این پژوهش این است که: چگونه و با استفاده از چه ترفندهای تجسمی، مغولان در فرهنگ ایرانی پذیرفته شدند و توانستند مشروعیت لازم برای حکومت بر ایرانیان را کسب کنند؟ روش انجام تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است و یافته های پژوهش نشان می دهد ک ه مشروعیت بخشی به ایلخانان عمدتاً در قالب دو رویکرد: توجه به ارزش های دینی و باورهای فرهنگی صورت گرفته است.

میرچا الیاده وقایع باستانی را با اندیشه های تمدن های دیرین مرتبط دانسته، به آن ها ماهیتی دینی می بخشد. این مقاله در تلاش است با رویکرد پدیدار شناسانه دینی ازنظر الیاده به شخصیت اسطوره ای فریدون در شاهنامه و بازتاب آن در نگاره فریدون برای آزمودن پسرانش به هیئت اژدها درمی آید بپردازد. توجه به سیرت فریدون و سایر شخصیت ها در داستان و تجلی آن در نگاره بر اساس وجه انسان آیینیِ جهان باستان، منظور اصلی این مقاله است. در این زمینه سؤال هایی مطرح می شوند مبنی بر  اینکه چگونه دگردیسی فریدون به اژدها برای آزمودن خصایل پسران به فرهنگ دینی و اسطوره ای ارتباط می یابد و ارتباط پدیدارشناسانه دینی با عناصر انسانی و غیر انسانی نگاره چگونه تعریف می شود. روش پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی و منابع آن از نوع کتابخانه ای است. نتایج نوشتار نشان می دهد که به طورکلی سیرت فریدون، ماجرای آزمودن خصایل پسران و قدرت دگردیسی او همه در ارتباط با نیروهای ماورایی شکل می گیرد و نقاش با استفاده از عناصر نمادینی چون اژدها، غُرم، موجود وهمی و اسب، در تجسم بخشیدن فضای اسطوره ای  داستان کوشیده است.