کامران یزدانی

مقدمه: با توجه به اهمیت اندازه گیری کیفیت زندگی به عنوان یک پیامد مهم برای ارزیابی وضعیت سلامت همچنین ارزیابی نحوه پاسخگویی به مداخلات، لزوم بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه WHOQOL-100 مشهود است. در این مطالعه، اعتبار سازه پرسشنامه WHOQOL-100 با استفاده از آنالیز Rasch بررسی شده است. روش : جمعیت مورد بررسی در این مطالعه، 500 نفر از معلولین جسمی-حرکتی مراجعه کننده به مرکز جامع توانبخشی هلال احمر تهران بودند. افراد شرکت کننده در این مطالعه پرسشنامه WHOQOL-100 را، که شامل 6 بعد از کیفیت زندگی است، تکمیل نمودند و سپس داده ها با استفاده از آنالیز Rasch تحلیل شدند. در این آنالیز، ابتدا بر روی هر یک از ابعاد، یکی از مدل های خانواده Rasch به نام مدل اعتبار جزئی برازش داده شد و سپس مناسب بودن سوال ها با استفاده از آماره های استاندارد برازش سوال و آنالیز اختلاف عملکرد سوال بررسی شد. نتایج: پس از حذف 4 سوال کلی و برازش مدل برای هر یک از ابعاد به صورت جداگانه، مشخص شد که 4 سوال از 12 سوال بعد سلامت جسمانی، 14 سوال از 20 سوال بعد سلامت روانی، 11 سوال از 16 سوال بعد سطح استقلال، 7 سوال از 12 سوال بعد ارتباطات اجتماعی، 15 سوال از 32 سوال بعد سلامت محیط و 2 سوال از 4 سوال بعد مذهب، وضعیت روحی و عقاید شخصی، با توجه به آماره های استاندارد برازش سوال و آنالیز اختلاف عملکرد سوال، اعتبار سازه پرسشنامه را دچار مشکل می کنند و در نتیجه از پرسشنامه کنار گذاشته شدند. پس از کنارگذاشتن این سوالات نامناسب، شاخص های پایایی تمییز افراد و آلفای کرونباخ برای ابعاد 6گانه به ترتیب در فاصله (900/0-644/0) و (878/0-576/0) قرار گرفتند. بحث: سوال های باقی مانده در هر یک از ابعاد پرسشنامه WHOQOL-100 برازش مناسبی با مدل نشان می دهند که بر این اساس می توان گفت پرسشنامه دارای اعتبار سازه مناسب است. شاخص تمییز افراد که یک شاخص پایایی است و با استفاده از آنالیز Rasch بدست می آید، برای تمام ابعاد مقداری بزرگتر از شاخص آلفای کرونباخ بدست آمده است که نشان دهنده برآورد دقیق تر شاخص کیفیت زندگی با استفاده از آنالیز Rasch است.