غلامرضا رئیسی خیرآبادی

هدف از پژوهش حاضر، آسیب شناسی مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس دوره ابتدایی بود. روش پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی مصاحبه ها انجام شد. داده ها با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته و معیار اشباع نظری در بین 13 نفر از متخصصان آموزش ابتدایی و اساتید روان شناسی حوزه کودک و نوجوان انجام شد. و ضمن تحلیل محتوا و مضامین نسبت به استخراج مؤلفه ها و عناصر آسیب شناسی مسئولیت پذیری دانش آموزان اقدام شده است. جامعه آماری کلیه مدیران، معلمان و کارشناسان دوره ابتدایی در استان های تهران، اصفهان و یزد بودند که از بین آن ها به صورت تصادفی طبقه ای متناسب با حجم تعداد 480 نفر انتخاب گردید. یافته های به دست آمده شامل 98 کد مفهومی بود که در 6 مفهوم اصلی با مفاهیم فرعی متفاوت دسته بندی گردید. مفهوم اصلی شامل آسیب های مربوط به نظام آموزشی با 2مفهوم فرعی و 12 کد مفهومی، آسیب های مربوط به آموزشگاه با 2 مفهوم فرعی و 16 کد مفهومی، آسیب های مربوط به خانواده با 4 مفهوم فرعی و 33 کد مفهومی، آسیب های مربوط به دانش آموز با 2 مفهوم فرعی و 18 کد مفهومی، آسیب های مربوط به فضای مجازی با 2 مفهوم فرعی و 9 کد مفهومی، و عوامل فرهنگی و تربیتی با 2 مفهوم فرعی و 10 کد مفهومی به دست آمد. بنابراین، نتیجه گیری می شود که آسیب شناسی وضعیت موجود مسئولیت پذیری در مدارس نظام آموزش و پرورش کشور، ضرورتی اجتناب-ناپذیر است؛ چرا که بهبود فرآیندهای یاددهی و یادگیری و در نتیجه موفقیت دانش آموزان به میزان مسئولیت-پذیری و پذیرش تعهد در جنبه های مختلف آموزشی و اجتماعی وابسته است.