الهه مغدانی

مقدمه: ارزیابی و اندازه گیری ادراک ذهنی مردم از کیفیت زندگی، روشی اساسی برای پایش سیاست ها و میزان تحقق برنامه های توسعه است که در این راستا، پژوهش حاضر به ارزیابی کیفیت زندگی در دو روستای ارتقایافته به شهر (بُردِخون و بَنَک) در دو زمان قبل و بعد از شهر شدن و تبیین اثرگذاری این ارتقاء در بهبود کیفیت ذهنی زندگی ساکنان محلی پرداخته است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. داده های مورد نیاز با پیمایش در بین 278 سرپرست خانوار در دو شهر بُردِخون و بَنَک بدست آمده و تحلیل داده ها از طریق جعبه ابزار فازی در نرم افزار MATLAB انجام شده است. نتایج: میزان کیفیت زندگی در سکونتگاه های مورد مطالعه در زمان قبل از شهر شدن با ضریب 0/485در حد «نسبتاً نامطلوب» قرار داشت، اما در زمان بعد از شهر شدن، میزان رضایتمندی با ضریب 701/0 به حد « نسبتاً مطلوب» ارتقاء یافته است. بحث: نتایج پژوهش بیانگر نقش مؤثر سیاست تبدیل روستا به شهر در بهبود چشمگیر کیفیت زندگی در محدوده مورد مطالعه می باشد.

سیاست ارتقای روستاها به شهر، از جمله سیاست های نوینی است که اغلب کشورهای در حال توسعه آن را به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان نواحی روستایی به کار می گیرند. در این راستا کشور ایران طی سه دهه اخیر این سیاست را با هدف ارتقای کیفیت زندگی و جلوگیری از ورود مهاجران روستایی به شهرهای بزرگ، دنبال کرده است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی نقش سیاست تبدیل روستاها به شهر در کیفیت زندگی ساکنان محلی، از طریق مطالعه شاخص های عینی است. محدوده انجام تحقیق، شهرهای بُردِخون و بَنَک در استان بوشهر می باشد. روش تحقیق؛ توصیفی- تحلیلی است و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه از 278 سرپرست خانوار بدست آمده است. تحلیل داده ها نیز از طریق نرم افزار SPSS انجام شده است. نتایج به دست آمده بر اساس T-test در دو زمان قبل و بعد از شهر شدن نشان می دهد که سیاست ارتقای روستا به شهر باعث بهبود چشمگیر کیفیت زندگی در هر دو شهر بُردِخون و بَنَک شده است. طبق نتایج روش آماری تحلیل مسیر، در هر دو شهر مؤلفه «امکانات خدماتی» بیشترین تأثیر را برکیفیت زندگی داشته است. اما کمترین تأثیرگذاری در شهر بردخون به مؤلفه «اطلاعات و ارتباطات» و در شهر بنک به مؤلفه «امکانات فراغتی» تعلق گرفته است.