فرید سلطان قیس

معاهدات بین المللی پس از جنگ های سی ساله اروپا عمدتا با رویکردهای اقتصادی و در جهت کسب منافع اقتصادی بوجود آمده اند. معاهدات پس از وستفالی از جمله معاهده اوترخت، معاهده مودت و تجارت فرانسه و ایالات متحده، معاهدات حد فاصل بین کنگره وین تا جنگ جهانی اوّل و معاهده ورسای از جمله معاهداتی هستند که با انگیزه اقتصادی منعقد شده اند. پس از جنگ جهانی دوّم نیز معاهدات مالی، پولی، اقتصادی و تجاری با اهداف اقتصادی موجب تأسیس سازمان های بین المللی قدرتمندی شده اند که تا امروز در جامعه بین المللی حضور دارند و مبنای انعقاد سایر معاهدات قرار گرفته اند. این نوشته با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با نگاه تاریخی و با در نظر گرفتن مکاتب اصلی اقتصاد سیاسی بین الملل، در صدد اثبات این فرضیه است که انگیزه اقتصادی مبنای اصلی انعقاد معاهدات بین المللی در گذشته و حال را بوجود آورده است و هدف نهایی از انعقاد یک معاهده کسب منافع اقتصادی است.

پس از حمله نیروهای ائتلاف به افغانستان و عراق، گروه های مسلّح مبتنی بر عقاید و باورهای مذهبی در هر دو کشور ظهور و گسترش یافت. اگرچه ساختار کلّی و مانیفست این گروه ها منبعث از تفکرات گروه القاعده بود، اما عملکرد و دیدگاه هرکدام از گروه ها، در پاره ای از مسائل، متفاوت از سایر همفکرانشان بروز می کرد. اما وجه اشتراک تمامی این گروه ها، داشتن افکار ایدئولوژیک و استناد به مبانی دین اسلام و مذهب اهل سنت در اقداماتشان می باشد. با این حال، با ظهور داعش و اقدامات و عملکرد غیرانسانی و هولناک آن در سوریه و عراق، هم در هنگام بروز درگیری ها و هم پس از سیطره بر شهرها و روستاها سؤالات بی شماری در ذهن ناظران و منتقدین مطرح شده است. در این نوشتار این رفتارها از دیدگاه حقوق بشردوستانه بین المللی و احکام و قواعد حقوق اسلامی بین المللی (السیر) بررسی شده و تفاوت عملکرد این گروه با قواعد حقوق بین الملل و حقوق اسلام مورد بحث قرار گرفته است.