سجاد کردانی

برندسازی ملی در هر کشوری به عنوان یک دارایی، شناسه و هویت از جایگاه قابل توجهی برخوردار است و بسیاری از کشورها، برای تحکیم موقعیت خود در صحنه جهانی بدان اهمیت می دهند. گروه های قومی نیز که بخشی از تاریخ، فرهنگ، هویت، رفتار و جمعیت کشور را شکل می دهند، در فرایند برندسازی ملی نقش آفرینی می کنند. از همین رو مقاله حاضر در چارچوب نظریه بازنمایی «ریچارد دایر» به بررسی تأثیر اقوام ایرانی بر برند ملی پرداخته است. با استفاده از روش کیو، الگوی ذهنی 57 نفر از متخصصان «امور فرهنگی و میراث کشور»، «توریسم»، «مناسبات اجتماعی»، «دولت»، «سرمایه گذاری و مهاجرت» و «صادرات» شناسایی و بر اساس جداول کیو مرتب سازی گردید. سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی الگوی ذهنی مشارکت کنندگان بر مبنای دو متغیر اقوام ایرانی و برند ملی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت که حاصل آن شناسایی 8 عامل برای اقوام ایرانی و 6 عامل برای برند ملی بوده است. نتایج حاصل از این مقاله نشان می دهد که هرکدام از ذهنیت های شناسایی شده، مفاهیم و ویژگی های متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. همچنین یافته ها حاکی از آن است که میان برخی دیدگاه های شناسایی شده از متغیرهای اقوام ایرانی و برند ملی رابطه ای معنادار وجود دارد.

امروزه در محیط بین المللی «برند ملی» اهرم مورد نیاز دولت هاست تا جایگاه خود را در عرصه جهانی بهبود بخشیده و مستحکم نمایند. رهبرانی که ارزش برند ملی را درک کنند، می توانند از تفاوت ها و تنوع فرهنگی در جهت ایجاد مزیت رقابتی و برتری استفاده کنند. آگاهی از نگرش ها و شناسایی ابعاد مختلفی که بر برند ملی یک کشور تأثیر دارند امری ضروری است؛ از همین رو، پژوهش حاضر جنبه اکتشافی داشته و از روش کیفی بهره برده است. جامعه آماری پژوهش را متخصصین حوزه برندسازی ملی تشکیل داده اند که تعداد این افراد 57 نفر می باشد و الگوی ذهنی این افراد براساس روش پژوهش «کیو» مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که هشت مؤلفه برای متغیر گروه های قومی و شش مؤلفه برای متغیر برند ملی کشف شده اند که از این میان، بین مؤلفه «فرهنگ قومی» با «تصویر بین المللی» رابطه مثبت و معنادار و «منافع قومی» با «سرمایه های اقتصادی» رابطه منفی و معناداری وجود دارد.

شناسایی مؤلفه های قومی یکی از موضوعات تاثیرگذاری است که در فرآیند برندسازی ملی اهمیت می یابد. از وظایف دولت ها در دنیای مدرن آن است که در راستای نیل به اهداف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از ظرفیت برندسازی ملی در جهت تمایز، ایجاد قدرت و جذابیت بهره گیرند. به همین منظور هدف مقاله حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل قومی مؤثر بر برند ملی است که منجر به کشف الگوی ذهنی متخصصین برندسازی ملی می گردد. مقاله پیش رو با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و بررسی منابع مکتوب تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد که تاثیر اقوام ایرانی بر برند ملی چگونه است؟ روش پژوهش این مقاله نیز آزمون «کیو» است که به شناسایی رابطه میان اقوام ایرانی و برند ملی می پردازد و با به کارگیری تحلیل عاملی اکتشافی، الگوی ذهنی متخصصان حوزه برند ملی را شناسایی می کند. یافته های مقاله نشان می دهد که هشت مؤلفه برای متغیر اقوام ایرانی و شش مؤلفه برای متغیر برند ملی کشف شده است که از این میان، بین مؤلفه «فرهنگ قومی» با «تصویر بین المللی» رابطه مثبت و معنادار و «منافع قومی» با «سرمایه های اقتصادی» رابطه منفی و معناداری وجود دارد.