کتایون اعلامی

این پژوهش به دنبال ارزیابی کارایی کشورهای دارای ضریب هوش ملی بالای 85 در تولید فناوری های پیشرفته، باتوجه به قابلیت هایی است که پایه و اساس آن ها سرمایه انسانی است؛ مانند نوآوری، موفقیت تحصیلی و هوش ملی. پژوهش حاضر از نظر روش، کمی و توصیفی و از نوع کاربردی است. از لحاظ افق زمانی مقطعی و از منظر شیوه گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و از طریق مراجعه به درگاه های رسمی بین المللی مانند بانک جهانی است. به جهت رتبه بندی کشورها، شناسایی کشورهای ابرکارا و بهبود کارایی تولید فناوری های پیشرفته، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده های شبکه، یک زنجیره دومرحله ای برای تولید فناوری پیشرفته در نظر گرفته شده است. در مرحله اول این زنجیره، نهاد های پژوهشی با ورودی های تعداد محقق تحقیق و توسعه (شاخص سرمایه انسانی) و میزان هزینه کرد برای تحقیق و توسعه و در مرحله دوم آن، بخش صنعت با ورودی های سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تعداد درخواست های ثبت اختراع (شاخص نوآوری) و تعداد مقالات علمی (شاخص موفقیت تحصیلی) هر کشور قرار دارد. یافته ها نشان می دهند که 12 کشور از 56 کشور در تولید فناوری های پیشرفته کارا و 3 کشور آمریکا، انگلیس و روسیه در هر دو بخش صنعت و پژوهش ابرکارا هستند.   

صنایع با فناوری پیشرفته عامل مزیت رقابتی میان کشورها محسوب می شوند. فناوری از جنس دانش است و پیچیدگی اقتصادی یک جامعه وابسته به حجم بالای دانش افراد آن جامعه می باشد که در محصولات تولید شده توسط آنها تجلی می یابد. افراد با دانش و مهارت یا همان سرمایه های انسانی با یکدیگر تعامل کرده و دانش خود را با هم ترکیب می کنند تا محصول(خروجی پربازده) تولید کنند. شاخص معتبر سرمایه انسانی هوش است که با نوآوری درارتباط است. بنابراین هدف پژوهش بررسی ضریب هوشی ملی، نوآوری، موفقیت تحصیلی و تغذیه به منزله زیرساخت هایی است که گمان می رود بخشی از کارایی ملل را در تولید محصولات با فناوری پیشرفته توضیح دهند. به این منظور شاخص های کمی زیرساخت های هوش ملی و تغذیه در مرحله اول به عنوان ورودی اولیه، و نوآوری و موفقیت تحصیلی به عنوان خروجی برای ورودی های اولیه در نظر گرفته می شود. در مرحله دوم نوآوری و موفقیت تحصیلی به عنوان ورودی و تولید فناوری پیشرفته به عنوان خروجی نهایی یک مدل شبکه، از نوع سری تحلیل پوششی داده ها برای 23 کشور منتخب، با استفاده از داده های گردآوری شده از مراجع رسمی بین المللی، درنظرگرفته می شود. نتایج تفاوت کارایی کشورهای منتخب در تولید محصولات با فناوری پیشرفته را نشان می دهد و وزن هریک از زیر ساخت ها را نیز برآورد می کند. یافته ها نشان می دهند بیشترین وزن/ اهمیت مربوط به زیرساخت هوش ملی و تغذیه است که با ارتقاء این دو زیرساخت درکشورهای مورد پژوهش می توان به حداکثر شدن تولید فناوری پیشرفته دست یافت.