ستار هاشمی

با توسعه سریع فناوری اطلاعات، انتظار می رفت با رشد و گسترش آموزش الکترونیکی، شاهد درخششی اثربخش و چشمگیر در عرصه آموزش الکترونیکی دانشگاه ها باشیم، اما پس از گذشت دو دهه آثار عدم کارایی و عدم اثربخشی و نارضایتی در بین فراگیران مشاهده گردید. هدف از این پژوهش، شناسایی مؤلفه های ارزیابی اثربخشی درونی دوره های الکترونیکی دانشگاهی با رویکرد "مطالعه موردی کیفی" است. مشارکت کنندگان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع معیار (تخصص و تجربه) و با لحاظ اشباع داده ها انتخاب شدند. داده های به دست آمده از طریق فن تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت و یافته ها در قالب مجموعه ای از مضامین پایه، دسته بندی و شبکه مضامین سازماندهی شد. با تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها در کنار اسناد بالادستی و همسوسازی با مبانی نظری و سوابق پژوهشی، مؤلفه های ارزیابی اثربخشی آموزش الکترونیکی مشتمل بر 16 مضمون پایه کشف و اعتبار یابی گردید. اهم این مضامین شامل: آمادگی، رضایت و رفع نیاز فراگیران، آمادگی، انگیزش و مهارت اساتید، کیفیت درونی آموزش، هوشمندی ساختار و نظام مندی آموزش، عینیت و تناسب اهداف، طراحی فرآیند تولید و ارزیابی کیفیت محتوا، طراحی فرآیندهای آموزش الکترونیک، معماری محیط یادگیری، طراحی دوره های یادگیری مؤثر، روزآمد ساختن آموزش، توسعه تعاملات و توسعه زیرساخت های فنی است. امید است یافته های پژوهش، امکان ارزیابی شایسته، کارآمد سازی و اثربخشی هر چه بیشتر نظام آموزش الکترونیکی را به جهت پیچیدگی و نوآوری های روزافزون و امکان پاسخگویی به اقتضائات محیطی متناسب با الگوی بومی فراهم سازد.