فاطمه نادری پاریزی

مادری به عنوان بخشی از زندگی زنان مرحله ای ارزشمند است که زن را برخوردار از شأنی متفاوت تر از زمانی می کند که وارد چنین مرحله ای نشده است. اشتغال بانوان به عنوان امری رایج که به مثابه ارزش اقتصادی و یک نوع شأن اجتماعی برای زنان جامعه معاصر ارزش یافته است، با شأن مادری آنها در بسیاری از موارد معارض است. مدافعان هرکدام از این طرفین تعارض اخلاقی، استدلال هایی را طرح می کنند. رسیدن به استقلال مالی و برخورداری زن از منزلت اجتماعی، بخشی از استدلال موافقان اشتغال زن در مقابل مادری است. در پاسخ، ضمن ارزیابی استدلال های موافقان اشتغال بانوان، می توان ادله ای به نفع شأن اخلاقی مادر اقامه نمود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بیانگر آن است که مادری ضمن آنکه با اقتضائات روحی و جسمی و نیازهای واقعی زن هماهنگ است، نسبت به شئون عارضی دیگر چون اشتغال مقدّم است. از سویی، ورود زنان به مشاغل مختلف و حضور در اجتماع اگر هم سو و هماهنگ با نقش مادری آنان نباشد، باعث لطمه های بسیاری به مادران و فرزندانشان خواهد شد.

احساسات روحی و عاطفی زنان، از جمله ضرورت های وجودی آنان است که خداوند در نهاد آنها به ودیعت گذاشته است. حس زیبایی دوستی، از مصادیق چنین احساساتی است که برخی آن را با مادری و فرزندآوری در تنافی می دانند و معتقدند مادرشدن، احساسات و عواطف زنان به ویژه میل به زیبایی دوستی آنان را متأثر می سازد. این دیدگاه در مقابل دیدگاهی است که مادری را به عنوان یکی از نقش های اساسی برای زنان ضروری می داند و استدلال های پزشکی، روان شناختی و جامعه شناختی بر آن اقامه می کند. این مقاله با تمرکز به روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر استدلال های اخلاقی، از ارزش مادری و شأن آن در مقابل دیدگاهی که مادرشدن را در تنافی با مسائل زیبایی شناختی می داند، دفاع می کند. این استدلال ها در دو محور سلبی و ایجابی سامان خواهد یافت. در محور سلبی، به نقد و ارزیابی دیدگاه مخالفان شأن مادری خواهیم پرداخت و در دیدگاه ایجابی، به نفع نقش مادری بر اساس تأثیرات روحی و باطنی بر سلامتی زنان – با تأکید بر آموزه های اسلامی -  ادله ای را اقامه خواهیم کرد. نتیجه آنکه براساس دریافت نویسندگان می توان از شأن و ارزش مادری در مقابل دیدگاهی که مادرشدن را در تنافی با احساسات و عواطف زیبایی شناختی زنان می داند و از تجرد و عدم تن دادن به فرزند آوری و فرزندپروری حمایت می کند، دفاع و این دو مقوله را با هم جمع کرد.