کیانوش سوارپور

پیشرفت علمی تمدن اسلامی اگر چه به عقیده بسیاری از محققان مخالف با آن، از تمدن های پیشین (ایران، روم، مصر و...) نشأت گرفته، ولی باید پیشرفت های علمی جهان را مرهون عالمان و اندیشمندان این تمدن بزرگ دانست. با بوجود آمدن این نهضت علمی در عصر عباسی، خدماتی در عرصه علم و دانش و همچنین اختراعات و اکتشافات به مردم جهان تقدیم شد. در این خصوص نیاز بود که با این نوع دانش افزایی تمدن اسلامی در عصر عباسی بیشتر آشنایی صورت گیرد و در مورد عوامل پیشرفت و افول آن در این دوره مطالبی جمع آوری و بیان شود. این ادوار علمی نهضت ترجمه شامل سه دوره است که دوره اول در اوایل عصر عباسی و شروع آن در زمان حکومت منصور و پایان آن وفات هارون الرشید بوده و عصر میانی از زمان حکومت مأمون تا سال 300ه.ق است و عصر افول آن از سال 300 هجری تا نیمه اول قرن چهارم هجری ادامه داشته است.