هاجر ناصحی

سیمای بصری شهری به مثابه عنصری مهم و اساسی در محیط های انسان ساخت و به ویژه در فضاهای شهری، تأثیر بسزایی بر کارکردهای روانی و اجتماعی به همراه دارند. هدف از این پژوهش تبیین نقش سیمای بصری در رفتار شهروندان منطقه 8 شهر اصفهان با رویکردی از نظر هدف توسعه ای- کاربردی و از نظر روش شناسی پژوهش توصیفی- تحلیلی متکی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی می باشد. جامعه آماری کلیه افراد بالای 15 سال ساکن در این منطقه(239756 نفر) است، که 204 نفر به عنوان حجم نمونه به وسیله پرسشنامه محقق ساخته مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص(نورپردازی، رنگ، خوانایی، خط آسمان، بو و صدا، جهت یابی، مبلمان شهری، امنیت اجتماعی، حس مکان، سرزندگی، تصویر ذهنی، نگرش فضایی، مشارکت اجتماعی) با استفاده از مبانی نظری استخراج شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های T تک نمونه ای، رگرسیون چندگانه و برای تحلیل مسیر از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از؛ معناداری کلیه شاخص های بررسی شده در سطح 95 درصد اطمینان می باشد، در بین شاخص های سیمای بصری شاخص، رنگ بییشترین ضریب و تأثیر را در سیمای بصری منطقه 8 اصفهان و شاخص حس مکان- هویت بیشترین ضریب و تأثیر را در رفتار شهروندان این منطقه دارند. نتایج نشان می دهد؛ با توجه به درهم آمیزی مؤلفه ها و شاخص های مفهوم سیمای بصری شهری، نقش آن بر جوانب مختلف رفتار شهروندان و بروز بحران های اخلاقی و انسانی انکارناپذیر می باشد.

توسعه ی حمل ونقل همگانی به عنوان یکی از شیوه های کاهش عوارض منفی حمل ونقل شهری همواره از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. هدف اصلی از انجام این پژوهش ارائه ی الگوی مسیریابی بهینه ی خطوط اتوبوس رانی تندروی شهر شیراز با استفاده از روش بهینه سازی ازدحام به منظور ارائه ی راه حل برای ارتقای عملکرد سامانه ی حمل ونقل همگانی در این شهر است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی است که تدوین مبانی آن مبتنی بر روش کتابخآنهای است و داده های آن از روش میدانی جمع آوری شده است. شاخص های موردپژوهش این مقاله شامل صرفه جویی در هزینه، کاهش زمان سفر، بهبود ایمنی، کاهش آلودگی صوتی و هوا، افزایش راحتی، کاهش استهلاک خودرو، تنوع در گزینه های حمل ونقل، ارتقای مدیریت ترافیک، اشتغال، هزینه و کاهش احداث پارکینگ است. در این مقاله با توجه به این شاخص ها سناریوهای مرتبط با ارتقای عملکرد سامانه ی حمل ونقل همگانی با استفاده از روش بهینه سازی ازدحام بررسی و اولویت بندی شد و در ادامه مناسب ترین مسیر سامانه های تندرو از طریق تحلیل آنالیز شبکه  (Network Analys) در محیط نرم افزار ArcGis تهیه و موقعیت ایستگاه ها و پایانه ها ارائه شد. بر اساس نتایج به دست آمده پرترافیک ترین مسیرها و مهم ترین مراکز هدف و مقصد سفر در شهر شیراز دو مسیر حدفاصل بلوار کریم خان زند تا چهارراه گمرک و ورودی پنجم  (بلوار استقلال) تا خیابان ملاصدرا است. از دیگر نتایج مهم این پژوهش شناسایی 24 مسیر بهینه برای ایستگاه اتوبوس تندرو برای شهر شیراز است که با توجه به استانداردهای موجود و مقصدهای سفر نهایی مسافران تعیین شد.

مکان های سوم به عنوان محل اجتماع توسط تعامل اجتماعی و شبکه ها شکل گرفته و می توانند در تعیین الگوهای انسجام و مشارکت در نهادها و فرایندهای اجتماعی تأثیر بسزایی داشته باشند. هدف این مقاله، ارائه مدل مناسب نقش مکان های سوم شهری در پایداری اجتماعی مناطق 3،4،6،8 و 9 شهر اصفهان است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و بررسی های میدانی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه ساکنان مناطق (3، 4، 6، 8 و 9) شهرداری شهر اصفهان هستند که به صورت هدفمند تعداد 374 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای دستیابی به اهداف تحقیق، مؤلفه های 16 گانه شامل (مکان های سوم، دسترسی، دعوت کنندگی، پویایی و سرزندگی، آسایش و امنیت، انعطاف پذیری، عملکرد، فرم، معنا و محتوا، پایداری اجتماعی، امنیت اجتماعی، تعامل اجتماعی، عدالت اجتماعی، مشارکت اجتماعی،حس تعلق اجتماعی و هویت اجتماعی) استخراج شد. برای کشف روند الگو جهت طبقه بندی مؤلفه های پایداری و نقش مکان های سوم بر آن ها از آزمون های T تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، و آزمون فریدمن و برای تحلیل مسیر از مدل معادلات ساختاری Smart pls استفاده شد همچنین برای اثرگذاری مؤلفه های مکان سوم بر پایداری اجتماعی از ابزار رگرسیون وزن دار جغرافیای استفاده شد است. یافته ها نشان می دهد که میزان ضریب تعیین بین مؤلفه های یاد شده، مکان سوم به میزان 90/0 درصد بر پایداری اجتماعی تأثیر دارد. نتایج تحلیل رگرسیون وزن دار جغرافیایی حاکی از آن بود که مهم ترین مؤلفه تاثیرگذار بر متغیر پایداری اجتماعی، مؤلفه آسایش و امنیت با ضریب 91/0 درصد بود که این متغیر به خوبی وضعیت اثرگذاری مکان سوم بر پایداری اجتماعی را تبیین می کند. نتایج مدل رگرسیون وزن دار جغرافیایی نشان داد که منطقه 4 دارای پایین ترین اثر (03/0)، مناطق 3 و 8 دارای اثر متوسط (05/0) و مناطق 6 و 9 دارای اثر (07/0)زیاد کیفیت مکان سوم بر پایداری اجتماعی در سطح مناطق اصفهان هستند. مقایسه میانگین پایداری اجتماعی در بین مناطق مختلف شهری حاکی از آن است که بالاترین میزان پایداری اجتماعی مربوط به مناطق 3 و 4 شهری و پایین ترین میزان پایداری اجتماعی نیز مربوط به مناطق 6 و 8 شهری بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که با توجه به درهم آمیزی مؤلفه ها و شاخص های مفهوم مکان سوم با ابعاد مختلف شهر، نقش آن بر جوانب مختلف پایداری از جمله پایداری اجتماعی انکارناپذیر است و در زمینه پایداری اجتماعی به دلیل ماهیت غیرملموس آن و نیز محوریت انسان و تعاملات وی در تعیین میزان این جنبه از پایداری، اهمیت مکان های سوم شهری به سبب ویژگی هایی همچون تعاملات اجتماعی، قابل دسترس بودن و دعوت کنندگی، آسایش روانی و ذهنی و. . . نقش انکارناپذیر آن در پایداری اجتماعی مناطق شهری اصفهان به خوبی قابل استناد است.

مکان های سوم به عنوان محل اجتماع؛ توسط تعامل اجتماعی و شبکه ها شکل می گیرند و می توانند در تعیین الگوهای انسجام و مشارکت در نهادها و فرآیندهای اجتماعی تأثیر بسزایی داشته باشند؛ که پذیرای اجتماعات مختلفی به دور از محیط خانه و کار می باشند. مقاله حاظر به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی-تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه ساکنان شهر اصفهان می باشند، که به صورت هدفنمد تعداد 374 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شدند. با توجه به مبانی نظری شاخص های 8 گانه مکان های سوم شامل(پویایی و سرزندگی، آسایش و امنیت، دسترسی، دعوت کنندگی، انعطاف پذیری، عملکرد، معنا و محتوا ،فرم)، و شاخص های 6 گانه پایداری اجتماعی(تعامل اجتماعی، امنیت اجتماعی، عدالت اجتماعی، مشارکت اجتماعی،حس تعلق اجتماعی و هویت اجتماعی) استخراج شد. هدف این پژوهش، بررسی نقش مکان های سوم در پایداری اجتماعی مناطق شهری اصفهان؛ و کشف روند الگو جهت طبقه بندی مؤلفه های پایداری اجتماعی و نقش مکان های سوم بر آن ها با استفاده از روش دیمتل به منظور تجزیه و تحلیل و رتبه ندی عوامل علی و معلولی با رویکرد آینده پژوهی می باشد، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل علی و معلولی دیمتل نشان می دهد که پویایی و سرزندگی و انعطاف پذیری، اصلی ترین و تأثیرگذارترین عوامل در افزایش پایداری اجتماعی شهر اصفهان هستند. نتایج پژوهش نشان می دهد که، با توجه به درهم آمیزی مؤلفه ها و شاخص های مفهوم مکان سوم با ابعاد مختلف شهر، نقش آن بر جوانب مختلف پایداری از جمله پایداری اجتماعی انکارناپذیر می باشد و در خصوص مناطق شهری اصفهان به خوبی قابل استناد می باشد. شماره ی مقاله: 6

مکانهای سوم بعنوان یکی از مهمترین نهادهای حوزه عمومی، مکانهای عمومی و جذابی هستند که به زندگی غیر رسمی شهروندان معنا میدهند. این پژوهش به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. جامه آماری کلیه ساکنان مناطق(3، 4، 6، 8 و 9) شهر اصفهان هستند. که 375 نفربعنوان نمونه انتخاب شدند. برای دستیابی به اهداف تحقیق، شاخص های 16 گانه شامل(مکان های سوم، دسترسی، دعوت کنندگی، پویایی و سرزندگی، آسایش و امنیت، انعطاف پذیری، عملکرد، فرم، معنا و محتوا، پایداری اجتماعی، امنیت اجتماعی، تعامل اجتماعی، عدالت اجتماعی، مشارکت اجتماعی،حس تعلق اجتماعی و هویت اجتماعی) استخراج شد. برای کشف روند الگو جهت طبقه بندی شاخصهای پایداری و نقش مکانهای سوم بر آنها از آزمون های T تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد، شاخص های 16 گانه پایداری مکان های سوم ؛ مناطق منتخب شهر اصفهان وضعیت نسبتاً مناسبی دارند. نتایج پراکندگی شاخص های کلان در بخش مکان های سوم به عنوان مقادیر خروجی به صورت خوشه ای تثبیت و دارای یک خودهمبستگی فضایی مثبت (الگوی متمرکز) بودند،بین مناطق مختلف شهری بالاترین میزان پایداری اجتماعی مکان های سوم مربوط به مناطق 3 و 4 شهری و پایین ترین میزان پایداری اجتماعی در مناطق 6 و 8 شهری بوده است که این خود به خود ارتباط مستقیمی با میزان جمعیت و سطح سرانه-های موجود با توجه به حجم جمعیت، مساحت ، طول شبکه معابر و متوسط تولید پسماند و همچنین مساحت پارک های شهری در سطح مناطق منتخب شهر اصفهان را دارا می باشد.