حکمت داج لیری

ترکیه به عنوان یکی از مهم ترین کشورهای اسلامی در منطقه غرب آسیا مطرح بوده و ایران نیز یکی از باثبات ترین و قدرتمند ترین کشورهای این منطقه قلمداد می گردد؛ این دو کشور از دیرباز به منظور هژمون منطقه ای در حوزه های سیاسی و اقتصادی با یکدیگر در رقابت بوده لذا از جنبه های مختلف بر یکدیگر اثرگذار می باشند. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر راهبردهای دفاعی ج. ا. ایران و ترکیه و تعیین میزان این تأثیر بر یکدیگر می باشد و محققین در این مقاله در پی پاسخ به این پرسش اند که: عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر راهبردهای دفاعی ج. ا. ایران با ترکیه کدام اند؟ این پژوهش به لحاظ نوع، کاربردی- توسعه ای و به لحاظ روش، توصیفی تحلیلی با رویکرد آمیخته انجام شده و برای گردآوری داده ها از هر دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده و ابزار گردآوری داده ها، فیش برداری، انجام مصاحبه و توزیع پرسشنامه بوده و جامعه آماری تحقیق 58 نفر بوده و جامعه نمونه نیز به صورت تمام شمار و همان 58 نفر لحاظ گردید.

روابط روبه رشد دو کشور  ایران و ترکیه به معنی هم سویی در نگرش و جهت گیری های سیاست منطقه ای و خارجی دوکشور نیست و مواضع و نگاه ها ی امنیتی- دفاعی راهبردی ترکیه و ایران متفاوت از سیاست اعلامی شان می باشد، به گونه ای که ترکیه برنامه توسعه موشکی و فعالیت های هسته ای ایران را با دقت و حساسیت دنبال می کند و همکاری های نظامی ترکیه با رژیم صهیونیستی موجب نگرانی کشورهای منطقه از جمله ایران می باشد. عضویت ترکیه در ناتو و موضع گیری همسو باغرب، احداث سپر موشکی در مرز با سوریه ، حمایت از تروریست های معارض سوریه، با توجه به سطح روابط ایران و سوریه، موجب شده است تا روابط ایران با ترکیه در هاله ای از ابهام قرار گیرد.  سوال پژوهش حاضر این است مولفه ها و شاخص های دفاعی امنیتی تاثیرگذار بر روابط ایران با ترکیه کدامند؟. یافته های تحقیق نشان می دهد ماهیت و سطح رابطه سیاسی دوکشور متأثر از نیازهای داخلی، شرایط ژئوپلیتیک، کیفیت و ساختار نظام بین المللی جهت گیری های سیاسی و سایر متغیرها، می تواند از اتحاد و همگرایی تا رابطه راهبردی، همکاری دو جانبه، همکاری توأم با رقابت، قطع رابطه سیاسی، تنش سیاسی، منازعه و ... را در شامل گردد. ترکیه به دلیل اشتراکات ارضی و مرزی، نقش عوامل فرهنگی و ...  به عنوان یک همسایه مهم و تأثیرگذار در مسائل سیاسی، امنیتی- دفاعی، اقتصادی و فرهنگی ایران بوده و شناخت هرچه بیشتر این کشور در تصمیم گیری های هر حوزه بسیار اثرگذار خواهد بود. بنابراین این پژوهش از نوع کاربردی- توسعه ای بوده که با روش توصیفی تحلیلی- موردی زمینه ای و با رویکرد آمیخته (کمی و کیفی) تهیه شده واز طریق مصاحبه عمیق و توزیع پرسشنامه در جامعه نمونه به تعداد 58 نفر از خبرگان راهبردی حوزه های دفاعی و سیاسی نیروهای مسلح ایران به تکمیل ان پرداخته ، که دو عامل اصلی و نوزده شاخص به مورد تایید قرار گرفت.