ادریس مرادی

در سال های اخیر مدیریت دانش به موضوعی مهم و حیاتی تبدیل شده است. مدیریت دانش مهم ترین ابزار توسعه سازمان است و هر سازمانی باید قادر باشد تا به سرعت روش ها و شیوه های بنیادین و نوین مدیریت دانش را بیابد و آن ها را به کار گیرد. هدف این پژوهش شناسایی و بررسی پیشایندها و پیامدهای مدیریت دانش در سازمان های هلال احمر غرب کشور است. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای - کاربردی و از لحاظ ماهیت پژوهش کیفی- کمی می باشد. جامعه آماری شامل مدیران و معاونان سازمان های هلال احمر که با روش نمونه گیری از نوع هدفمند و گلوله برفی، که با توجه به اصل کفایت داده ها، در مجموع با 16 نفر مصاحبه شد. روش تجزیه وتحلیل، تحلیل محتواست است که از طریق مصاحبه عمیق گردآوری شدند. برای بررسی اعتبار پیشایندها و پیامدهای استخراج شده از روش دلفی و برای بررسی روابط بین پیشایندهای استخراج شده با مدیریت دانش و مدیریت دانش با پیامدها از روش تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. پیشایندها شامل: همکاری درون و برون سازمانی، تفکرات و تصمیمات مدیران سازمان، ایجاد انگیزه در سازمان، توانمندسازی اعضا، تخصصی سازی و پیامدها شامل عوامل وظیفه ای، عوامل فرا وظیفه ای، عوامل ارزشی است.

به لحاظ منطقه بندی های انجام گرفته در خصوص بروز سوانح طبیعی، ایران از جمله کشورهایی است که در منطقه پرخطر کره زمین واقع شده است و سالیانه بلایای طبیعی خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را بر کشور تحمیل می نمایند. در راستای مدیریت سوانح در سازمان های امدادی مناطق مختلف ایران، مدیریت دانش یک منبع ارزشمند برای تمام سازمان ها به ویژه سازمان های خدمات محور است. سازمان هایی که دارای سیستم مدیریت دانش برتر هستند توانایی هماهنگ سازی و ترکیب منابع سنتی و قابلیت ها از طریق روش های نوین و متمایز را دارند. فراهم بودن زمینه های مناسب برای تعامل افکار و کسب تجربیات نو برای دانش گران مهم ترین شرط رشد سرمایه دانایی و معرفت در سازمان هاست. هدف اصلی پژوهش طراحی الگوی از مدیریت دانش در سازمان های امدادی با رویکرد مدیریت سوانح طبیعی و انسانی است. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای کاربردی و از لحاظ ماهیت، کیفی کمی می باشد. جامعه آماری شامل مدیران و معاونان سازمان های امدادی است که با روش نمونه گیری هدفمند (گلوله برفی)، با توجه به اصل کفایت داده ها، در مجموع با 16 نفر مصاحبه شد. روش تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده، تئوری داده بنیاد مبتنی بر رویکرد نظام مند است. برای تائید مدل استخراج شده از روش دلفی و برای بررسی روابط بین آن ها از روش تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. نتایج به دست آمده مؤید این است که شرایط علی شامل بعد راهبردی و بعد اجرایی، پدیده محوری شامل تولید دانش، مستندسازی دانش و به کارگیری دانش، شرایط زمینه ای شامل نهادهای قانونی و نهادهای داوطلب، شرایط مداخله گر شامل مدیریت منابع و مدیریت مشارکتی، راهبردها نیز شامل بعد مدیریتی و غیر مدیریتی و پیامدهای این پژوهش بعد سازمانی و فرا سازمانی بوده است. نتایج برازش مدل ارائه شده با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی و نرم افزار SMART-PLS 2 نشان داد بارهای عاملی بیشتر از 5/0 بوده و مقدار آماره t نیز از 96/1 بیشتر است. همچنین همه روابط در سطح خطای 5 درصد معنی دار بوده و ضرایب مسیر آن ها مثبت و مستقیم است.