معصومه محرر

شیراز یکی از مهم ترین شهرهای کشور در حوزه گردشگری به شمار می رود و دارای ذخایر بسیار مهمی از جاذبه های طبیعی و تاریخی ایران است که بسیاری از آن ها یادگار تاریخ کهن ایران زمین هستند. به منظور بهره برداری کامل از این ظرفیت ها، توجه به توسعه صنعت گردشگری اهمیتی فراوان دارد. فنّاوری های نوین و پیاده سازی آن ها از ملزومات قطعی توسعه این صنعت در این عصر است. به کارگیری و توسعه فنّاوری های نوین در این حوزه موجب بهبود رفاه و تجربه گردشگران از یک سو و امکان رقابت با دیگر مراکز گردشگری در سطح ملی و جهانی از سوی دیگر می شود و شیراز را مقصد برجسته جهانی می سازد. هدف از این پژوهش شناسایی چالش های پیاده سازی انقلاب صنعتی چهارم در صنعت گردشگری و ارائه راهکارهایی برای رفع آن هاست. این پژوهش اکتشافی به شمار می آید، بنابراین از راهبرد ترکیبی (کیفی کمّی) استفاده شده و نوعی پژوهش کاربردی تلقی می شود. داده های پژوهش با مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه گردآوری شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های مقطعی است. درمجموع، 43 چالش شناسایی شده که از این میان، براساس نتایج غربالگری فازی، ۳۷ چالش نهایی شده است. این چالش ها در پنج بُعد طبقه بندی شده اند. علاوه بر چالش ها، با بررسی ادبیات پیشین و مصاحبه با کارشناسان، 22 راه حل برای این چالش ها جمع آوری شد، که یک چالش در غربالگری فازی حذف شد.

گردشگری خلاق در ابتدا به عنوان یک گردشگری دنج مطرح شد که عبارت بود از نوعی گردشگری که به گردشگران این امکان را می دهد تا پتانسیل خلاقانه خود را توسعه بخشند. با توسعه گردشگری خلاق، قلمرو و تنوع گردشگری تحت پوشش آن، گسترش می یابد، به طوری که اخیراً این مفهوم به کلیه فعالیت های خلاقانه دانش بنیانی اطلاق می گردد که محصولات فرهنگی، مفاهیم خلاق و تجربیات ناملموس و معنادار تولید می نماید. باوجود اینکه گردشگری خلاق دارای پتانسیل بالایی برای خلق ارزش می باشد، اما تحقیقات مدیریتی کمی در این زمینه صورت گرفته است؛ بنابراین این پژوهش درصدد است تا یک چارچوب مدیریتی برای امکان سنجی محصولات گردشگری خلاق، فراهم نماید.این پژوهش برای پاسخ به این سوالات طراحی شده است: چه شاخص هایی برای ارزیابی و معرفی محصولات گردشگری خلاق ضروری است؟ و وزن و اهمیت هریک از این شاخص ها در چارچوب کارت امتیازمتوازن چیست؟ با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به عنوان روش کیفی در مرحله اول و روش غربالگری فازی و تحلیل سلسله مراتب فازی به عنوان روش های کمی در مرحله دوم، استراتژی تحقیق آمیخته به خدمت گرفته شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل اساتید دانشگاهی، دست اندرکاران و متصدیان در زمینه گردشگری می باشد که نمونه آن شامل 8 متخصص به صورت هدفمند است. این مطالعه، 56 شاخص را برای تشکیل مدل ارزیابی محصولات گردشگری خلاق، پیشنهاد می کند که وزن ابعاد مدل طراحی شده به ترتیب اهمیت عبارت است از، بُعد مشتری با 292/0، بُعد مالی با 279/0، فرآیندهای داخلی کسب وکار، 215/0 و رشد ویادگیری،214/0 و بنابراین یافته های تحقیق حاکی از آن است که گردشگری خلاق، گردشگری مشتری محور می باشد.