مهرداد محمودیان زمانه

تحریم های اقتصادی با ایجاد مانع برای بخش خارجی، فضای نابسامان و آشفته در اقتصاد، موجب تغییر در نرخ ارز و در پی آن تغییر در متغیرهای دیگر ازجمله عرضه و تقاضای مسکن می شوند. از این رو هدف این پژوهش، بررسی اثرگذاری تحریم های اقتصادی بر عرضه و تقاضای مسکن از کانال نرخ ارز می باشد. برای این منظور از داده های فصلی استانی دوره 1390-1400 و برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل رگرسیون به ظاهر نامرتبط (SUR) استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد تولید ناخالص داخلی استانی، قیمت مسکن و تورم بر تقاضا اثر مثبت و متغیرهای شاخص بورس، نرخ ارز و تحریم، بر تقاضای مسکن اثر منفی داشته اند. در طرف عرضه نیز متغیرهای قیمت مسکن، تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده و تورم بر عرضه مسکن اثر مثبت و نرخ ارز، تحریم و قیمت مصالح ساختمانی بر عرضه مسکن اثر منفی داشته اند. واردات و تحریم، نرخ ارز را افزایش و صادرات، نرخ ارز را کاهش داده است. بر این پایه تحریم هم اثر مستقیم و هم از مسیر نرخ ارز اثر غیر مستقیم بر کاهش عرضه و تقاضای مسکن داشته است.  

بیکاری از مقولات اساسی اقتصاد جهانی است. افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، یکی از شاخصه های مهم توسعه یافتگی تلقی می شود. کشور نه تنها از مشکل بالا بودن نرخ بیکاری رنج می برد، بلکه توزیع فضایی نرخ بیکاری نیز بسیار نگران کننده است. این مقاله با تأکید بر رویکرد تحلیل اکتشافی داده های مکانی، توزیع فضایی نرخ بیکاری را در نواحی شهری و روستایی ایران در سال 1390 مطالعه کرده است. نتایج تحلیل اکتشافی داده های مکانی بیانگر وجود خوشه بندی (خود همبستگی مکانی مثبت) و ناهمگنی فضایی در توزیع شاخص های نرخ بیکاری شهری و روستایی در سطح   شهرستان های ایران است. نتایج این مطالعه می تواند زمینه را برای برنامه ریزی مناسب جهت رفع نابرابری های منطقه ای بر حسب نرخ بیکاری فراهم سازد.