صدریه کوکبی

حسابرسی داخلی به عنوان سازوکاری با اهمیت به دنبال اطمینان بخشی نسبت به اثربخش بودن کنترل های داخلی می تواند نقش با اهمیتی در ایجاد بستری مناسب برای پیشگیری از تقلب و سوء استفاده های مالی ایفا کند. برای اثربخشی چنین سازوکاری، شناخت علل زمینه ای ارتقای کارکردهای کیفی می تواند بر مبنای استانداردهای حسابرسی، به توسعه سطح شفافیت های مالی کمک نماید. بنابراین هدف این پژوهش واکاویی محتوایی در علل زمینه ای ارتقای کارکردی کیفی حسابرسی داخلی براساس تحلیل مدل جامع تفسیرگرایانه و ساختارمندانه می باشد. روش شناسی این پژوهش از نظر نوع داده، ترکیبی مبتنی بر رویکرد استقرائی-قیاسی می باشد. به منظور جمع آوری داده ها در بخش کیفی پژوهش به منظور انجام تحلیل های فراترکیب و دلفی جهت تدوین چک لیست های امتیازی، از ۱۶ نفر از متخصصان حسابداری و مدیریت مالی در سطح دانشگاهی که بر مبنای نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، استفاده گردید. سپس در بخش کمی پژوهش به منظور انجام تحلیل مدل جامع تفسیرگرایانه و ساختارمندانه از ۲۰ نفر از حسابرسان داخلی شرکت های بازار سرمایه که دارای تجربه لازم بودند، استفاده شد. در گام اول، براساس تحلیل فراترکیب اقدام به غربالگری پژوهش های مشابه گردید و بر مبنای تحلیل ارزیابی انتقادی، از بین پژوهش های انتخاب شده، مولفه های اصلی و گزاره های پژوهش در قالب چک لیست های امتیازی ۷ گزینه ای انتخاب شدند. سپس به منظور رسیدن به حدکفایت نظری از تحلیل دلفی استفاده شد و ۱۷ گزاره برای علل زمینه ای ارتقای کارکردهای کیفی حسابرسی داخلی وارد فاز تحلیل مدل جامع تفسیرگرایانه و ساختارمندانه گردید. نتایج در این بخش نشان داد، گزارهِ تصویب برنامه، بودجه و پاداش حسابرسی داخلی (E4) موثرترین عامل ارتقای کارکردهای کیفیت حسابرسی داخلی و گزارهِ تقویت سطح یادگیری در کارکردهای حسابرسی داخلی از طریق گردش آزاد اطلاعات (E17) کم اثرترین گزاره ِ ارتقای کارکردهای کیفیت حسابرسی داخلی در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شدند.