فاطمه مشکبید

مقدمه: دروس علوم پایه در برنامه درسیِ رشته های علوم پزشکی جایگاه ویژه ای دارد. در این راستا لازم است تغییرات کارآمدی در رویکردهای آموزشیِ مرتبط با این دروس ایجاد شود. هدف پژوهش حاضر تعیین مولفه های رویکرد تفکر طراحی در آموزش علوم پایه به کمک فراترکیب است. روش کار: روش پژوهش در این مطالعه فراترکیب است که با استفاده از رویکرد 7 مرحله ای سندولسکی و باروسو تدوین شده است. جامعه آماری، شامل تمامی پژوهش های مرتبط با موضوع از سال 2012 تا 2021 هستند که از پایگاه های نشریات انگلیسی به صورت نظام مند، با استفاده از کلیدواژه هایDesign thinking and Science Design thinking and Pedagogy, Design thinking and Basic Sciences, وDesign thinking and Education جستجو گردید و با رعایت معیارهای ورود و خروج، مورد بررسی قرار گرفته و از مجموع 128 پژوهشِ شناسایی شده، تعداد 8 سند با روش کدگذاری سه مرحله ای کوربین و اشتراوس مورد تجزیه و تحلیل واقع شد. یافته ها: مهم ترین مولفه های رویکرد تفکر طراحی در آموزش علوم پایه را می توان در قالب مدلی با 5 مقوله اصلی، 11 مقوله و 37 مفهوم تدوین نمود که مقوله های اصلی شامل ویژگی های عاطفی، یادگیری، شناختی، اجتماعی و بازدارندگی می باشند. نتیجه گیری: انتظار می رود یافته های این پژوهش جهت استفاده ی برنامه ریزان آموزش پزشکی در راستای سازماندهی فرایند آموزشِ دروس علوم پایه مورد بهره برداری قرار گیرد و اصول آموزشی با توجه به ظرفیت رویکرد تفکر طراحی، تدوین گردد.

اغلب فراگیران آمادگی لازم برای ایده پردازی و بکارگیری خلاقیت در یادگیری مفاهیم مشکل و ناآشنای علوم تجربی را ندارند. تفکر طراحی مبتنی بر روش های خلاقیت است. در تفکر طراحی ذهن برای درگیر شدن با هر موضوع و این که همه چیز را به صورت یک مساله ببیند عادت می کند. بنابراین در این شیوه مدل های ذهنی جدید به فراگیران آموزش داده می شود که در فضای سازنده گرا می تواند برای پیشرفت خلاقیت و یادگیری دروس آنان بسیار مفید واقع شود. مطالعه حاضر می کوشد با تشریح مراحل پنج گانه تفکر طراحی به ارایه مدلی جهت بکارگیری خلاقیت فراگیران در بکارگیری مفاهیم وابسته به شبکه بلور بپردازد.