راضیه قدرجانی

امروزه شاید یکی از مهم ترین چالش برنامه ریزی شهری کشور ما، بحث مساکن مهر باشد که بصورت انفجاری در سطح ملی به اجرا در آمد و تغییرات کالبدی، فضایی و جمعیتی قابل توجهی را به عنوان طرح خانه دار کردن خانواده های پایین دست جامعه ایجاد کرد، که با اصول توسعه پایدار هماهنگی ندارند. مقوله کیفیت زندگی از شاخص های توسعه پایدار و دولت رفاه در هر جامعه ای است که امروزه تاثیر بسزایی در عرصه های مدیریتی دارد. در شهر همدان هم مانند سایر نقاط، مساکن مهر در چندین نقطه طراحی و اجرا شد که از نظرمکان یابی، نحوه ی ساخت، اماده سازی اراضی و.... دچار مشکل هستند. این پژوهش با هدف بررسی شاخص های کیفیت زندگی در مساکن مهر، سعی بر آن دارد در ارتقاء کیفیت زندگی در این نوع مساکن با تاکید بر پایداری شهری گامی به جلو داشته باشد. و در این راستا با استفاده از روش کیفی و اسنادی و تحلیل های صورت گرفته ازطریق نرم افزار GISو SPSSو lisrel و سپس تحلیل شاخص ها با نرم افزار AMOS و روش SEM ، به بررسی وضعیت کیفیت زتدگی منطقه با توجه به رویکرد پایدای پرداخته شد، نتایج حاکی از ان است که این منطقه با اصول شهرپایدار همخوانی ندارد. در انتها نیز به ارائه طرح بهینه اقدام شد.

هر شهر ارگان زنده و پویایی است که برای حفظ سلامتی ساکنان و همچنین بقای خود، احتیاج به محیط با کیفیت مناسب دارد. در زمان حاضر شهرهای ایران به گونه ای هستند که به لحاظ کیفیت محیطی، با انواع مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، حکمروایی، زیرساختی و زیست محیطی مواجه اند و این موضوعات نیز ارتباطی مستقیمی با مقوله کیفیت محیطی می یابند. اهمیت این مطلب زمانی بیشتر جلوه خواهد کرد که با نگاهی طراحانه فضاهای شهری موفق را در طول تاریخ بررسی کنبم. درحقیقت، فراهم آوردن فضاهایی با کیفیت محیطی مناسب مهم ترین عامل جذب افراد در این فضاها و تبدیل شدن آن ها به یک فضای فراگیر و قابل استفاده برای عموم مردم بوده است. یکی از مکان های شهری که در کلیت کیفیت محیطی شهر و رضایتمندی شهروندان بسیار اثرگذار است، مناطق تفریحی و گذران اوقات فراغت می باشد. درهمین راستا پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های مستخرج از مطالعت قبلی، ادراکات شهروندان شهر ایلام را در مواجه با کیفیات محیط های تفریحی به منظور پیدا کردن مشکلات و مسائل موجود در این فضاها مورد بررسی قرار داده است. برای رسیدن به این مهم با استفاده از گردآوری پرسشنامه ای داده ها و تحلیل آن ها در نرم افزار SPSS اقدام شد. نتایج ناشی شده از تحلیل های آماری حاکی از تسلط 2 عامل تعاملات اجتماعی و محیط های سبز به عنوان عوامل بحرانی در تصاویر ذهنی مردم در امکان تفریحی با در نظر گرفتن کیفیت محیطی در آن ها می باشد. درواقع، این دو عامل بیشترین نقش را در تنزل کیفیات محیطی در ذهن مردم بازی می کنند. نکته جالب این نتایج در غلبه ذهنیت مردم بر عینیت موجود در پاسخ های نهایی می باشد.

سودمندی رویکرد مشارکت جویانه و استفاده از مزایای آن در پروژه های نوسازی و بهسازی بافت فرسوده شهری امری انکارناپذیر است. به طوری که امروزه مسجل شده است حضور و مشارکت مردم در مداخلات صورت گرفته در بافت های فرسوده، نقش اصلی را در تحقق پذیری طرح ها ایفا می نماید. این تحقیق به اهمیت موضوع مشارکت در امر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده پرداخته و با هدف بررسی و ارزیابی میزان الگوی مشارکتی در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده محله جولان در شهر همدان و فراهم بودن زمینه های لازم جهت عملی شدن مشارکت در شرایط این محله، سعی در عملیاتی نمودن آن با استفاده از فرایند مشارکتی دارد. در این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی- تحلیلی و پیمایشی(پرسشنامه) به ارزیابی میزان الگوی مشارکتی در نوسازی و بهسازی بافت فرسوده محله جولان و فراهم بودن زمینه های لازم جهت عمل شدن مشارکت در شرایط این محله بوده است. از یافته های این تحقیق می توان دریافت که با جلب مشارکت مردم از طریق عوامل مؤثر در این حیطه، مانند اعتمادسازی در بین مردم، ایجاد ضمانت اجرایی از سوی دولت، مشوق های مالی و غیره با توجه به ساختار اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ظرفیت ها و پتانسیل های محله جولان، امکان دستیابی به بهسازی و نوسازی مطلوب محقق خواهد شد.