سید رضا دشتستانی

در سال های اخیر، با پیشرفت و گسترش استفاده از روش های متنوع برای آموزش زبان انگلیسی، ارزیابی کتب آموزشی به طورقابل ملاحظه ای مورد توجه قرارگرفته است. بااین حال، تعداد بسیار کمی از مطالعات در کشور با تمرکز بر ارزیابی کتب آموزش زبان انگلیسی در مقطع متوسطه اول در ایران(Prospect) صورت گرفته است. پژوهش حاضر باهدف ارزیابی کتاب های آموزش زبان انگلیسی در مقطع متوسطه اول از دیدگاه دانش آموزان و دبیران انجام شده است. به منظور تحقق این هدف، 8 نفر از معلمان دوره متوسطه اول با میانگین سابقه 7 سال تدریس در این مقطع و همچنین 261 نفر از دانش آموزان در پایه های هفتم، هشتم و نهم به عنوان گروه شرکت کنندگان در این مطالعه همکاری کردند. کتاب های درسی براساس پرسشنامه ای که در سال 1979 طراحی و اعتبار سنجی شده و شامل 25 سؤال در شش زمینه مشتمل بر:مناسب بودن موضوعات، بررسی واژگان و ساختارها، مناسب بودن تمرین ها، مناسب بودن تصاویر، و آرایش فیزیکی کتاباست، مورد تحلیل قرار گرفت. با مطرح کردن سوالاتی با محتوای مشابه در مرحله مصاحبه با دبیران و دانش آموزان نتایج به دست آمده با نتایج پرسشنامه ها مقایسه شدند. درنهایت نتایج این مطالعه نشان داد که از منظر دانش آموزان و دبیران مجموعه کتاب هایProspect در بسیاری از زمینه ها نیازهای دانش آموزان را برآورده نمی کند و کارایی لازم را ندارد. نتایج به دست آمده در این پژوهش می تواندتوسط معلمان، مسئولان برنامه ریزی آموزشی، تألیف کنندگان و نویسندگان کتب درسی مورداستفاده قرار گیرد.

در سال های اخیر، استفاده از آموزش های برخط محبوبیت فزاینده ای در میان دانش آموزان و معلمان انگلیسی کسب کرده است (بنت و مارش، 2002؛ کامپتون، 2009؛ دیویس و رز، 2007). با این حال میزان اندکی از پژوهش ها به سمت مطالعه میزان آمادگی و دانش معلمان در آموزش های برخط سوق داده شده است(کامپتون، 2009). پژوهش حاضر به بررسی ادارک معلمان زبان انگلیسی در تدریس دوره های برخط می پردازد. شرکت کنندگان این پژوهش شامل 108 معلم زبان انگلیسی بوده که به تدریس آنلاین زبان در موسسات مختلف ایران می پرداختند یافته های این پژوهش پیمایشی نشان داد که اکثریت معلمان برخط زبان انگلیسی میزان محدودی از مهارت های فنی، آموزشی، ارزیابی و دانش رایانه ای را دارا می باشند تا بتوانند جهت استفاده در تدریس بر خط زبان انگلیسی به کار گیرند. این پژوهش چندین پیشنهاد را جهت توانمند سازی معلمان و تجهیز آنان به مهارتهای لازم در محیط ایران ارائه می نماید.

با ظهور آموزش زبان به کمک رایانه (CALL)، سواد دیجیتال دانش آموزان و معلمان موردتوجه بسیاری از مطالعات قرارگرفته است. بااین حال، آموزش انگلیسی برای اهداف آکادمیک یک حوزه نادیده گرفته شده است وتحقیقات بسیار محدودی در این زمینه انجام شده است. هدف از انجام این مطالعه، مشخص کردن سطوح سواد دیجیتال اساتید آموزش زبان انگلیسی برای اهداف آکادمیک و شناسایی موانع محدودکننده ارتقاء سواد دیجیتال اساتید بود. در راستای نیل به اهداف مطالعه، 79 نفر از اساتید ایرانی آموزش زبان انگلیسی برای اهداف ویژه در تکمیل پرسشنامه ها و 29 نفر از آنان در پاسخ به سوالات مصاحبه شرکت داشتند. یافته های پژوهش نشان داد که استادان ایرانی آموزش زبان انگلیسی برای اهداف ویژه دارای سطح متوسطی از سواد دیجیتال هستند و از انواع محدودی از ابزارها و برنامه های کامپیوتری استفاده می کنند. بااین حال، اساتید آگاه بودند که سطح سواد دیجیتال آن ها برای اهداف آموزشی ممکن است پایین تر از سطح سواد دیجیتال آن ها برای اهداف عمومی و شخصی باشد. این مطالعه همچنین نشان داد که این اساتید به دلیل برخی عوامل مانند کمبود زمان، محدودیت های برنامه آموزشی و عدم توجه مدیران آموزشی تصمیم به تقویت سواد دیجیتال خود نمی گیرند. هرچند که آن ها دیدگاه مثبتی نسبت به ارتقاء سواد دیجیتال خود داشتند. علاوه بر این، بر اساس نتایج به دست آمده اساتید آموزش زبان انگلیسی برای اهداف آکادمیک سواد دیجیتال خود را از طریق تجربه شخصی کسب کرده اند و هیچ آموزش رسمی به آن ها ارائه نشده است.

در این پژوهش تلاش شد که تاثیر تماشای کارتون های انگلیسی بر یادگیری بدون برنامه ریزی و اتفاقی لغات و ابقا آن ها در ذهن زبان آموزان مورد ارزیابی قرار گیرد و نگرش آن ها نسبت به استفاده از کارتون های انگلیسی برای یادگیری لغات بررسی گردد. برای تحقق این امر دو گروه شامل 21 زبان آموز جوان ایرانی در دو کلاس آموزش زبان انگلیسی در یکی از مدارس غیر انتفاعی تهران، شرکت کنندگان در این پژوهش بودند. همچنین دو معلم زبان انگلیسی برای انجام فعلیت های آموزشی در این کلاس ها ما را یاری کردند. هر دو کلاس به مدت 10 جلسه آموزش مورد نظر را دریافت کردند. در یکی از کلاس ها زبان آموزان ده جلسه ده دقیقه ای کارتون های انگلیسی تماشا کردند و در کلاس دیگر شرکت کنندگان ده جلسه متن های انگلیسی را خواندند و فعالیت های مربوط به درک مطلب را انجام دادند. پس از ده جلسه از هر گروه خواسته شد تا در آزمون شرکت کنند و بر اساس این نتایج میزان یادگیری در هر دو روش سنجیده شد و با گذشت دو هفته شرکت کنندگان آزمون دیگری را انجام دادند تا بر اساس نتایج آن بتوانیم ابقا کلمات در ذهن زبان آموزان را بسنجیم. همچنین زبان آموزان در گروه اصلی که کارتون های انگلیسی تماشا کرده بودند پرسشنامه ای را تکمیل کردند که نگرش آن ها در رابطه با یادگیری بدون برنامه ریزی و اتفاقی لغات را نشان میداد.