غزاله احمدی

پس از وقوع بلایای طبیعی، با توجه به محدودیت منابع، کوتاه بودن زمان موثر برای نجات و نیز بزرگی تقاضا در مقابل منابع موجود، مدیریت اثربخش عملیات امداد نقش به سزایی در افزایش تعداد نجات یافتگان دارد. با توجه به اهمیت موضوع مذکور، هدف این پژوهش بهینه سازی تخصیص موثر نیروهای امدادی به مناطق آسیب دیده پس از وقوع بلایای طبیعی است. به این منظور، یک مدل برنامه ریزی مختلط عدد صحیح چند دوره ای توسعه داده شده است. مدل پیشنهادی از نسبت پوشش موثر تقاضا به عنوان شاخص رضایت مناطق از تخصیص منصفانه منابع استفاده کرده و به بیشینه سازی کمترین میزان رضایت در میان همه مناطق می پردازد. با توجه به افت شانس نجات افراد حادثه دیده با گذر زمان، اثربخشی عملیات در دوره های زمانی تخصیص دیده شده است. همچنین جهت لحاظ نمودن هماهنگ سازی و استفاده موثر از منابع، امکان انتقال نیروها بین مناطق مختلف و نیز ترخیص نیروها در نظر گرفته شده است. تحقیق پیش رو از رویکرد بهینه سازی استوار بازه ای برای پرداختن به عدم قطعیت تقاضا و زمان سفر میان مناطق مختلف بهره گرفته است. مدل توسعه داده شده با الهام از نتایج سناریوی شناور زلزله در منطقه شش تهران اجرا و مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل انجامی با شناسایی آسیب پذیرترین نواحی مشخص می کند که تربیت و آموزش پیشرفته هرچه بیشتر نیروهای محلی در این نواحی و یا مناطق همسایه که می توانند در کمترین زمان به محل تقاضا اعزام شوند، می تواند در موفقیت عملیات کل منطقه نقش قابل توجهی ایفا کند. مدل پیشنهادی نه تنها برای برنامه ریزی در فاز پاسخ، بلکه می تواند در فاز پیشگیری و آمادگی بلایای طبیعی، به مدیران برای شبیه سازی اثربخشی سناریو های مختلف ظرفیت نیروهای امدادگر و همچنین در صورت نیاز، اولویت بندی مناطق مختلف برای اجرای پروژه های کاهش آسیب پذیری یاری رساند .

سکونتگاه های روستایی به عنوان کوچکترین واحد جغرافیایی، تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند عوامل طبیعی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و اقتصادی در بستر جغرافیایی و در قالب روابط انسان و محیط شکل گرفته اند. لذا با توجه به تنوع بستر جغرافیایی آنها، شکل های متنوعی از روستاها به وجود آمده و تفاوت های موجود در آنها، با وجود همگنی ها برای توسعه روستایی قابل مطالعه و بررسی است، همچنین توسعه روستایی، راهبردی است که به منظور بهبود زندگی اقتصادی و اجتماعی گروه خاصی از مردم (روستاییان فقیر) طراحی شده است، و جزئی از برنامه های توسعه هر کشور است که برای دگرگون سازی ساخت اجتماعی- اقتصادی جامعه روستایی بکار می روند. بنابراین با توجه به اینکه مشاغل اصلی شهرستان روانسر کشاورزی می باشد و بیشتر مردم آن کل یا بیشتر اوقات زندگی شان در روستاها به سر می برند مشخص کردن عوامل تأثیرگذار بر توسعه یافتگی و نیافتگی آن ضروری می باشد. لذا هدف از این پژوهش که از نوع توصیفی-تحلیلی و کاربردی است تعیین سطح توسعه یافتگی روستاهای شهرستان روانسر است، بنابراین با استفاده از روش تحلیل عاملی با 37 شاخص سطح توسعه مکانی-فضایی روستاهایی شهرستان روانسر تجزیه و تحلیل شده، که به 5 عامل تقلیل یافته و عامل اول که اقتصادی - اجتماعی بوده بالاترین درصد واریانس ها را به خود اختصاص داده است، و بیشترین تأثیر را در سطح توسعه یافتگی روستاهای شهرستان روانسر دارد، و همچنین با مدل تخمین تراکم کرنل سطح توسعه یافتگی سنجیده شده است، که نتایج نشان داد روستاهای جنوبی و جنوب غربی شهرستان روانسر توسعه یافته تر از دیگر قسمت های آن می باشد.