میرزا محمدخان ناظم الملک

در گزارش سفری که بدان پرداخته ایم، اشاره به زمان نشده و تاریخ نگارش آن، روشن نیست، جز یک مورد تاریخی که آن هم مربوط به نامه ای است با تاریخ سپتامبر ۱۹۱۴ میلادی بنابر این، می توان از روی آن تاریخ، محدوده تاریخی این سفر را معین کرد که دوره پس از عصر ناصری است؛ زمانی که پدیده ای به نام گذرنامه و برگه عبور رایج شد.نویسنده گزارش که یک مأمور عالی رتبه دولتی است و انتقاداتی به مسائل طول راه دارد، مطالب خود را با «فصل اول» و با عنوان «پیش آمدهای راه و معاملات لنج و غیر با حاجی» آغاز می کند و البته گزارشش را بی آنکه فصل دومی در کار باشد، به پایان می برد. «تخلف های دایره لنج از قرار داد ها» و «وضع قرانتین طور سینا» از بخش های مهم این گزارش است.