مهدی رشید

تحلیل صحیح تحولات و شناخت پدیده های اجتماعی، همواره ضامن بقا و تداوم حیات جوامع می باشد. همین امر، پیامبران الهی، مصلحان اجتماعی و اندیشمندان را به ترسیم الگوی مطلوب جامعه شناختی برای تحلیل تحولات جامعه کشانده است. بدون تردید هر الگویی الزامات و مختصاتی دارد که هدف این نگاره، با تمسک به روش توصیفی و تحلیلی، ترسیم الزامات الگوی جامعه شناسی سیاسی تراز برای تحلیل تحولات سیاسی جمهوری اسلامی، دراندیشه مقام معظم رهبری می باشد که مهم ترین آنها عبارت اند از: شناخت هویت اجتماعی انسان، شناخت هویت تاریخی جامعه، شناخت نظام معنایی و ارزشی حاکم بر جامعه، شناخت مختصات بومی جامعه، شناخت موضوع و متدلوژی متناسب و نگرش پارادایمیک به مسائل.

انقلاب اسلامی ایران که مهم ترین جنبش اسلامی معاصر و مؤثرترین رخداد نیم قرن اخیر می باشد، متفکران شرق و غرب عالم را متوجه خویش ساخته است. ویژگی های مکتبی و منحصربه فرد نظام توحیدی جمهوری اسلامی، بنیان دانش و تئوری های سکولار را به چالش کشید و معادلات پژوهش در علوم اجتماعی، به ویژه دانش سیاسی را با بحران مواجه ساخت. تمایز و تضاد مبنایی، روشی و بومی دانش سیاسی متعارف با نظام توحیدی، سبب ناکارآمدی رهیافت های روش شناختی آن در تحلیل تحولات جمهوری اسلامی ایران گردیده و متأسفانه این نارسایی ها، ساحت جهانی نهضت امام را تحریف و جهان گستر شدن تمدن اسلامی را دچار وقفه های طولانی کرده است. لذا در این نگاره، علل اصلی نارسایی روش های متعارف با تکیه بر روش تحلیلی مقایسه ای، مورد مداقه قرار گرفته و به تناسب، اشاراتی به روش مطلوب شده است تا نقصان ماهوی روش شناسی دانش سیاسی سکولار در تحلیل تحولات جمهوری اسلامی مبرهن گردد.