حسن منطق

مقدمه: تسهیم دانش یکی از کلیدی ترین فرآیندهای مدیریت دانش است که انجام اثربخش آن نقش بسزایی در دستیابی به اهداف مدیریت دانش ایفا می کند. عوامل بسیاری بر تسهیم دانش کارکنان تأثیر دارند که یکی از مهمترین آن ها، عامل اعتماد است. اعتماد یکی از اجزای مهم و تأثیرگذار در هر مدلی از تسهیم دانش سازمانی است. بر همین اساس در تحقیق حاضر تلاش شده است با نگرشی جامع و با استفاده از روش فراتحلیل، تحقیقات انجام شده درباره رابطه تسهیم دانش و اعتماد سازمانی مورد بررسی قرار گیرد. روش شناسی: تحقیق حاضر ازنظر هدف، کاربردی است که با استفاده از روش فراتحلیل انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل مطالعات در دسترس در رابطه با اعتماد سازمانی و تسهیم دانش است که در بین سال های 1385 تا 1401 و 2000 تا 2022 در پایگاه های اطلاعاتی (فارسی و انگلیسی) منتشر شده اند. تعداد نمونه ها پس از اعمال ملاک های ورود و خروج و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، به 72 مطالعه رسید. قیاس اندازه اثر، ضرایب همبستگی بود و تحلیل آماری با نرم افزار جامع فراتحلیل انجام شد. یافته ها: نتایج فراتحلیل نشان داد اندازه اثر در مدل اثرهای تصادفی برای مؤلفه اعتماد نهادی برابر با 468/0، برای مؤلفه اعتماد فردی (شناختی، عاطفی) برابر با 428/0 و برای سازه اعتماد سازمانی برابر با 446/0 است که طبق معیار کوهن (1988) هر سه اندازه اثر ترکیبی به دست آمده، اندازه اثر متوسط به بالا محسوب می شود. همچنین بررسی نقش متغیرهای تعدیل کننده نشان داد رابطه اعتماد سازمانی و تسهیم دانش تحت تأثیر متغیر «محل تحقیق» است، به گونه ای که این میزان اثر در تحقیقات انجام شده داخلی (ایران) به میزان 482/0 افزایش یافت. نتیجه گیری: بر پایه اندازه اثرهای به دست آمده می توان دریافت که بین اعتماد سازمانی و مؤلفه های آن (نهادی و فردی) و تسهیم دانش رابطه وجود دارد. به عبارتی، متغیر اعتماد سازمانی عاملی تأثیرگذار در تسهیم دانش ارزیابی می شود؛ بنابراین ضروری است مدیران سازمان ها و شرکت ها توجه بیشتری به اعتماد کارکنان نمایند. واژه های کلیدی: تسهیم دانش، اعتماد سازمانی، اعتماد نهادی، اعتماد فردی، فراتحلیل

هدف : در پژوهش حاضر، کیفیت ارائه خدمات توسط کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و نقش آن در اعتماد تعمیم یافته دانشجویان به کتابداران، بررسی شده است. روش شناسی : این پژوهش با روش پیمایشی در بین380 نفر از دانشجویان -که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شدند- بررسی شده است. یافته ها : یافته ها نشان می دهد متغیرهای مستقل تحقیق شامل «اثر خدمت (کتابداران)، کنترل اطلاعات، فضا و مکان، و نظم و هماهنگی» رابطه معنادار با متغیر وابسته (اعتماد به کتابداران) دارند. از این میان، متغیر «اثر خدمت (کتابدارن)» دارای قوی ترین رابطه است. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد متغیرهای مستقل وارد شده در معادله رگرسیون ْ ، 45% از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی می کنند. اصالت / ارزش : این پژوهش، اولین پژوهش صورت گرفته در حوزه سرمایه اجتماعی و کتابخانه های دانشگاهی است که به طور اخص رابطه بین متغیر کیفیت خدمات کتابخانه و اعتماد تعمیم یافته کاربران (دانشجویان) به کتابداران را بررسی کرده است.  

هدف: این پژوهش درصدد شناسایی و تحلیل مهمترین عوامل اعتمادآفرین مؤثر بر تسهیم دانش سازمانی در حوزه مدیریت دانش است تا زمینه را برای مدیریت درست و برنامه ریزی مناسب برای مدیران سازمان ها فراهم نماید.روش پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از روش های مرور نظام مند و دلفی انجام شد. خبرگان شرکت کننده در دلفی به وسیله نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. خبرگان انتخاب شده ، اساتید حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، جامعه شناسی و مدیریت در دانشگاه های تربیت مدرس، تهران، خوارزمی، شهید بهشتی، شاهد، مالک اشتر و علامه طباطبایی بودند که سابقه علمی و پژوهشی در موضوع مدیریت دانش و اعتماد سازمانی را داشتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از توزیع فراوانی، میانگین، ضریب توافق، آزمون تی تک نمونه ای و رتبه بندی فریدمن استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد عوامل اعتمادآفرین مؤثر بر تسهیم دانش را می توان در شش بعد کلی شامل عوامل اعتماد سازمانی، هنجار ذهنی، نگرش به تسهیم دانش، انگیزش بیرونی، انگیزش درونی و حمایت سازمانی دسته بندی نمود. در میان عوامل مؤثر از دیدگاه خبرگان، عامل اعتماد سازمانی با میانگین کل برابر با 4/86 دارای بیشترین تأثیرگذاری و انگیزش بیرونی با میانگین کل برابر 4/14، دارای کمترین تأثیرگذاری بر تسهیم دانش است.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که جهت فرآیند تسهیم دانش کارآمد و ایجاد بستری پویا، توجه و سیاست گذاری مناسب مدیران و شاغلان حرفه ای مدیریت دانش برای بهبود فرهنگ تسهیم دانش میان بخش های مختلف سازمان ضروری به نظر می رسد. در همین راستا، به سازمان ها پیشنهاد می شود با تقویت عوامل اعتمادآفرین و محرک های انگیزشی، تسهیم دانش میان کارکنان را تسهیل نمایند.

هدف: کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاهی نقش اساسی در رفع نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دارند، از این رو کیفیت خدماتی که ارائه می دهند نیز تأثیر مهمی بر اعتماد دانشجویان به آنها دارد. در پژوهش حاضر کیفیت خدمات ارائه شده به وسیله کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و نقش آن در اعتماد دانشجویان به آن (اعتماد نهادی) بررسی شده است. روش شناسی: این پژوهش با روش پیمایشی و استفاده از پرسشنامه ساخت یافته بین دانشجویان دانشگاه تهران انجام گرفته و تعداد نمونه 437 نفر بوده است که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که متغیرهای مستقل تحقیق شامل «کیفیت خدمات، رضایت مندی، ارزشیابی اثربخشی خدمات، و انتظارات از خدمات» رابطه معناداری با متغیر وابسته «اعتماد نهادی» دارد. از این میان، دو متغیر «رضایت مندی» و «کیفیت خدمات» دارای قوی ترین رابطه است. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که متغیرهای مستقل واردشده در معادله رگرسیون ْ ، 54 درصد از واریانس متغیر وابسته (اعتماد نهادی) را پیش بینی می کنند. اصالت / ارزش: پژوهش حاضر اولین پژوهشی است که به بررسی نقش کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی در میزان اعتماد نهادی دانشجویان به کتابخانه پرداخته است. سنجش و اندازه گیری اعتماد دانشجویان به کتابخانه و عوامل مؤثر بر آن از قبیل کیفیت خدمات، نقش بسیار مهمی در پیشرفت و بهبود امور کتابخانه ها دارد.

هدف: امروزه داشتن مهارت سواد دیجیتالی از توانمندی های مهم برای کارکنان برای پیشبرد مسئولیت های شغلی است. بنابراین، بررسی مهارت سواد دیجیتالی کارکنان سازمان ها و عوامل مرتبط با آن ضروری است. هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی سواد دیجیتالی کارکنان دانشگاه علامه طباطبائی تهران می باشد. روش : پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، پیمایشی- توصیفی است که با استفاده از پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری تحقیق 440 نفر از کارکنان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر دانشگاه علامه طباطبائی (تهران) بودند که با فرمول کوکران حجم نمونه آماری به تعداد 206 نفر محاسبه و تعیین شد. در این پژوهش با استفاده از روش تصادفی ساده، پرسشنامه ها بین پاسخگویان توزیع گردید. جهت سنجش توانمندسازی کارکنان از پرسشنامه استاندارد توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر (1995) و برای سنجش سواد دیجیتالی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. کلیه تحلیل ها نیز با استفاده از نسخه 23 نرم افزار Spss انجام گرفت. نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که میانگین کل میزان توانمندسازی کارکنان برابر با (86.3) بوده و در سطح زیاد قرار دارد، ولیکن، میانگین میزان مهارت سواد دیجیتالی آنان برابر با (53.3) و در سطح متوسط می باشد. همچنین پاسخگویان دارای بیشترین سطح توانمندسازی در مولفه های احساس معناداری با میانگین (80.4)، و شایستگی برابر با میانگین (49.4) بودند، ولیکن در مولفه های حق انتخاب برابر با (31.3)، و تاثیرگذاری (36.3) در سطح متوسط قرار داشتند. نتایج سایر یافته های تحقیق نشان داد بین مهارت سواد دیجیتالی و توانمندسازی کارکنان رابطه معناداری وجود داشته و ضریب همبستگی برابر با (r = .278) به دست آمد. نتایج بررسی روابط همبستگی مولفه های توانمندسازی نیز نشان داد که به جز مولفه احساس معناداری، بین سایر مولفه های توانمندسازی کارکنان و مهارت سواد دیجیتالی رابطه معناداری وجود داشته و در این میان، مولفه حق انتخاب (r = .342) دارای بیشترین همبستگی و احساس شایستگی (r = .187) دارای کم ترین همبستگی با مهارت سواد دیجیتالی کارکنان بود. میزان همبستگی مولفه ثاثیرگذاری نیز برابر با (r = .287) بدست آمد. نتیجه گیری: مهارت سواد دیجیتالی کارکنان دانشگاه علامه طباطبائی در سطح مناسبی قرار ندارد. همچنین با توجه به اهمیت رابطه موجود بین مهارت سواد دیجیتالی کارکنان و میزان توانمندسازی روانشناختی آنان، ضروری است که جهت ارتقای مهارت سواد دیجیتالی کارکنان، اقدامات آموزشی لازم در دانشگاه ها صورت پذیرد. در این رابطه ایجاد سرفصل آموزشی مهارت های سواد دیجیتالی در آموزش های ضمن خدمت کارکنان، و برگزاری دوره های آموزشی با محوریت مدیریت اسناد و محتوی دیجیتال از راهکارهای پیشنهادی پژوهش حاضر است.  

هدف: این مطالعه با هدف ارزیابی دانش، نگرش و عملکرد (KAP) کتابداران پزشکی و غیرپزشکی ایران نسبت به بیماری کووید-19 انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر یک مطالعه پیمایشی است که با استفاده از پرسشنامه آنلاین در بازه زمانی اول مهر تا اول آبان ماه 1399 انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کتابداران غیر پزشکی ایران با 523 نفر و کتابداران پزشکی با 250 نفر می باشد. پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق، پرسشنامه استاندارد دانش، بینش و عملکرد و شامل سوالات دموگرافیک، دانش، بینش و عملکرد بود. روایی (KMO>0/7) و پایایی (Cronbach's alpha>0/7) پرسشنامه تایید شد. یافته ها: میانگین نمرات دانش کووید-19 کتابداران غیر پزشکی و پزشکی به ترتیب 28/13 و 4/15 است. این نتیجه نشان می دهد که کتابداران پزشکی شاغل در کتابخانه های پزشکی، دانش خوبی نسبت به بیماری کووید-19 دارند. میانگین نمرات نگرش نسبت به کووید-19 کتابداران غیر پزشکی و پزشکی به ترتیب برابر با 10.52 و 11.72 است که نشان می دهد 6/97 درصد کتابداران پزشکی نگرش مثبتی نسبت به کووید-19 دارند. میانگین نمرات عملکرد در برابر کووید-19 کتابداران غیر پزشکی و پزشکی 19.33 و 21.66 است. این نتیجه گویای آن است که 5/68 درصد از کتابداران پزشکی در جلوگیری از کووید-19 و اقدامات پیشگیرانه عملکرد مثبتی دارند. نتیجه گیری: بین مدرک تحصیلی پاسخ دهندگان و KAP آنها نسبت به کووید-19 رابطه معنی داری وجود دارد. کتابداران غیر پزشکی باید سطح دانش و آگاهی خود را به عنوان مشاوران اطلاعات در جامعه افزایش دهند.