علی طلایی زاده

یکی از مهم ترین دغدغه های پیش روی نظام مالیاتی، موضوع ارتقای فرهنگ مالیاتی است. در نظام مالیاتی کشور ما، ایران، فرهنگ پرداخت مالیات به طورداوطلبانه براساس خوداظهاری پایین است؛ زیرا سیستم مالیاتی، کارساز و مؤثر نیست. شناخت و آگاهی نسبت به فرهنگ مالیاتی حاکم بر جامعه برای سیاستگذاران، تصمیم گیران و مدیران کشور در کار برنامه ریزی اهمیت زیادی دارد. وجود یک فرهنگ پیشروی مالیاتی کمک شایانی به توسعه اقتصادی کشور می کند؛ بنابراین لازم است عوامل مؤثر بر فرهنگ مالیاتی و ارتقای آن شناسایی شوند تا اقدامات مؤثری دراین باره انجام شود. باتوجه به اهمیت موضوع، هدف اصلی پژوهش بررسی رابطه فرهنگ مالیاتی و اجتناب مالیات با ریسک در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و دارای روش توصیفی - هم بستگی است. داده های این پژوهش شامل اطلاعات مالی شرکت های بورسی از سال 1387 تا سال 1396 می باشد. در این پژوهش به منظور بررسی فرضیات از الگوی پنل دیتا استفاده شده است. نتایج نشان داد بین فرهنگ مالیاتی و نرخ مالیاتی مؤثر پایین تر با نوسانات نرخ مالیاتی در آینده و نوسانات قیمت آتی سهام در آینده ارتباط معنادار و مستقیم وجود دارد؛ ازاین رو لازم است توجه جدّی تری به مقوله فرهنگ مالیاتی در زمینه مالیات ستانی انجام شود و همچنین وجوه حاصل از فعالیت های اجتناب از پرداخت مالیات، در زمینه سرمایه گذاری استفاده شود تا موجب افزایش جریان نقدی موردانتظار آینده و درنتیجه کاهش هزینه سرمایه شود.

از آنجا که مالیات بخش عمده ای از درآمد دولت را تشکیل داده و متداول ترین و مهم ترین روش تامین مخارج دولت برای تامین رفاه اجتماعی و رشد اقتصادی می باشد لذا بدون توجه به مالیات و عوامل مهم در اجتناب از پرداخت مالیات رشد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی در بلندمدت امکان پذیر نیست.لذا هدف اصلی تحقیق بررسی رابطه بین نرخ موثر مالیاتی و ریسک شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با تاکید بر مولفه های فرهنگ مالیاتی است.این تحقیق از نظر هدف کاربردی و دارای روش توصیفی – همبستگی است. داده های این تحقیق شامل اطلاعات مالی شرکت های بورسی از ابتدای سال 1387 تا پایان سال 1396 می باشد. در این تحقیق به منظور بررسی فرضیات از مدل پنل دیتا استفاده شده است. نتایج نشان داد بین نرخ مالیاتی موثر پایین تر و زیر شاخص های فرهنگ مالیاتی (قوانین مالیاتی، جرائم و بخشودگی، آگاهی بخشی، عدالت اجتماعی)، با نوسانات نرخ مالیاتی در آینده مرتبط و نوسانات قیمت آتی سهام ارتباطی معنادار و مستقیم وجود دارد. از اینرو لازم است وجوه حاصل از فعالیت های اجتناب از پرداخت مالیات در زمینه سرمایه گذاری مورد استفاده قرار گیرد تا موجب افزایش جریان نقدی مورد انتظار آینده و در نتیجه کاهش هزینه سرمایه شود.