سید مصطفی حسنی

پارادایم بر پایه نگرش فلسفی و اعتقادی با صبغه منطقی و عقلی، که اندیشمندان به عنوان اصول موضوعه به آن باور دارند، فرایند تولید علم را هدایت می کند. پارادایم های رایج در علوم انسانی عبارت اند از: پارادایم اثبات گرایانه (پوزیتیویستی)، تفسیری (تفهمی )، انتقادی (ساختارگرا). از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺗﻤﺪن ﻏﺮب در ﭼﻨﺪ ﻗﺮن اﺧﯿﺮ، ﭘﯿﺸﺮو و ﺟﻠﻮدار ﻋﺮﺻه ﻋﻠﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ، ﻋﻠﻮم ﻣﻮﺟﻮد در داﻧﺸﮕﺎه ها، ﺑﻪ ویژه در ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻔﮑﺮ و ترجمه ﺗﻤﺪن ﻏﺮﺑﯽ اﺳﺖ. مبانی پارادایمیک علوم ﻏﺮبی در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺒﺎﻧﯽ اﺳﻼﻣﯽ است؛ با توجه به اینکه شهر بر ابعاد روحی، روانی، فکری و جسمی شهروندان تأثیرگذار است و کالبد و فضای شهر نشان دهنده نوع فرهنگ، ارزش و اعتقادات جامعه است، برای تحقق شهر اسلامی نمی توان از پارادایم های رایج در علوم انسانی، به دلیل تفاوت های بنیادی که با نگاه اسلام دارد، استفاده کرد؛ ازاین رو، باید چهارچوب فکری منطبق بر نگاه دینی در تحقق شهر اسلامی تولید شود، نظریات علوم اسلامی با توجه به وابستگی به دین باید علاوه بر اثبات استنادشان به منابع و معارف اسلامی از کارآمدی مناسب برخوردار باشند و توان رقابت و برتری نسبت به سایرین را داشته باشند. نوع تحقیق در این نوشتار بنیادی و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است.

گزاره های دین راهبرداستراتژی های های لازم را برای برنامه ریزی و مدیریتِ جوانب مختلف زندگی ارائه نموده اند کرده اند و راهبرد فعّاال سازی و کارآمدی دین در عرصه ه زندگی، نگرش سیستمی نظام مند و استراتژیک راهبردی به گزاره های دین است. یکی از عرصه های تحقق جلوه مدیریت دین، شهر می باشداست. شهرسازی اسلامی می تواند کارآمدی دین را در عرصه شهر تجلی دهد. برای رسیدن به مدل راهبردی شهرسازی اسلامی، روش تحقیق شبکه ای مطلوب ترین روش در تولید آن است. روش تحقیق در این نوشتار تلفیقی از روش کتابخانه ای، تحقیق موردی، تحقیق ترکیبی، و سیستمی است. این روش با رویکرد اجتهاد سیستمی صورت می پذیرد. که بر اساس منابع دین با روش اجتهاد جواهری به علاوه منطق استنباط فرآیندها فرایندها حاصل می گردد. در این مقاله برانیم برآنیم تا گام به گام به روش تحقیق درباره موضوع روش تحقیق در تحقق شهرسازی اسلامی به صورت قدم به قدم، بپردازیم تا در نتیجه بر اساس پژوهش با آن بتوانیم به تولید «مدل راهبردی» شهرسازی اسلامی را بپردازیمتولید کنیم.