بهرام وزیری فراهانی

برنامه ریزان آموزشی همواره به دنبال بازنگری محتوای برنامه های درسی می باشند تا با نیازهای جامعه و حرفه هماهنگ شده و امکان بهره گیری از روش های مفید آموزشی فراهم گردد. برنامه درسی رشته معماری اخیرا، توسط دانشگاه تهران و دانشگاه فردوسی مشهد  بازنگری شده، که آنها جایگزین برنامه درسی مهندسی معماری مورخ 24/07/77  شورای عالی برنامه ریزی شده اند. در این پژوهش با به کارگیری روش تحقیق تطبیقی جرج بردی برنامه های بازنگری شده ی آموزش معماری با برنامه درسی سابق مقایسه شده، تا نقاط قوت و ضعف و تشابهات و تفاوت های میان برنامه های درسی براساس سؤالات تحقیق مورد تحلیل قرار گرفته و شناسایی شود. نتایج نشان می دهد این بازنگری ها بیشتر محدود به تغییر سرفصل ها بر اساس افزایش یا کاهش واحد، تغییر پیشنیاز، تغییر نوع درس، تغییر نوع واحد، تغییر نام دروس و یا افزایش و کاهش دروس گردیده. شباهت های بین آنها بیشتر به حیطه اصلی برنامه درسی یعنی اهداف و روش های آموزشی و شیوه ارزشیابی مربوط می گردد و تفاوت ها نیز بیشتر مربوط به حیطه فرایندهای آموزشی می باشد. و لزوم بازنگری مجدد برای ساماند هی وضعیت ساختار آموزش معماری درجهت رسیدن به سه هدف پاسخگویی به نیازهای کشور، توجه به هویت ایرانی اسلامی و هماهنگی با نظام آموزشی بین المللی این رشته در ایران و جوابگویی هر چه بیشتر به نیازهای ضروری، واقعی و صالح جامعه وجود دارد.

هدف این پژوهش ارزشیابی ناکارآمدی برنامه ی آموزشی کارشناسی رشته ی مهندسی معماری و تعیین میزان مطلوبیت سرفصل ها با رویکرد راهبردی برای جوابگویی هر چه بیشتر به نیازهای ضروری، واقعی و صالح جامعه در جهت ساماند هی وضعیت ساختار آموزش معماری با تبیین آسیب ها و گسستگی های میان آموزش های نظری و عملی در جهت رسیدن به اهداف این رشته در ایران است. جامعه آماری پژوهش شامل اساتید و متخصصان رشته معماری است، که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و غیراحتمالی در دسترس 67 نفر بعنوان نمونه انتخاب شد و از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده که دارای 37 سؤال و 5 مؤلفه اثربخشی درونی، اثربخشی بیرونی، اثربخشی نهانی، پیوند نظریه و عمل و نیازها و اهداف بازنگری می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده کردیم. با توجه به نتایج در برنامه های بازنگری شده اخیر هیچ کدام از نیازها برآورده نشده اند و لزوم بازنگری مجدد برنامه درسی آموزش کارشناسی معماری ایران با ضرورت توجه به پیوند نظریه و عمل در چارچوب توسعه دانش معماری در مرتبه اول و در نظر گرفتن نیازهای ضروری، واقعی و صالح جامعه در برنامه بازنگری در جهت رسیدن به اهداف که در مرتبه دوم ضرورت می باشد وجود دارد که در این راستا پیشنهادانی ارائه شده است.