محسن خلیلی باصری

هدف این مقاله تبیین منظومه از ویژگی های (اعتقادی - رفتاری) سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی به عنوان حکمران اسلامی می باشد. در این راستا تلاش گردیده با مداقه در وصیت نامه شهید سلیمانی و بیانات رهبر معظم انقلاب و سلسله ای از خاطرات و مشاهدات سایرین از شهید و تشبث به منابع دینی، با استفاده از روش کیفی تحلیل شبکه مضامین به این سؤال، پاسخ داده شود که با تلقی شهید سلیمانی به عنوان نمونه برجسته ای از تربیت یافتگان مکتب انقلاب اسلامی، حکمران اسلامی از حیث اعتقادی و رفتاری می باید واجد چه ویژگی هایی باشد. در این پژوهش، ویژگی های اعتقادی - رفتاری حکمرانی شهید سلیمانی به عنوان مضمون فراگیر، در مجموع 13 مضمون سازمان دهنده و  48 مضمون پایه را در بر می گیرد و یافته ها دلالت بر این دارد که اساساً حکمران اسلامی بر خلاف مدل غربی لزوماً می باید علاوه بر رعایت مؤلفه های مدیریتی متخلق به شاخصه های اعتقادی و رفتاری متعالی منطبق بر موازین اخلاقی و شرعی اسلام نیز باشد.

ریشه یابی بحران های ژئوپلیتیکی مستلزم بررسی سیر تاریخی تکوین بحران ها و نیز شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع بحران های ژئوپلیتیکی، واکاوی نقش دولت ها و بازیگران سیاسی درون منطقه ای، شناخت نقش دولت ها و بازیگران مداخله گر فرا منطقه ای، شناسایی و بررسی نقش نخبگان مذهبی، سیاسی، نظامی، فرهنگی و اجتماعی است. تحقیق حاضر برای تحقق هدف اصلی تحقیق که همانا رتبه بندی مولفه ها و شاخص های تاثیرگذار در بحران های ژئوپلیتیکی جهان اسلام است از روش تحقیق کاربردی- توسعه ای استفاده کرده است و پس از  جمع آوری اطلاعات با ابزارهای مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و مطالعه اسناد نیز از روشهای تحقیق پیمایشی و تحقیق نظری و کتابخانه ای و اینترنتی استفاده می شود. همچنین با کمک تکنیک های دلفی و طوفان فکری برای استخراج مولفه ها و شاخص ها بهره گیری شده است و با استفاده ازطیف لیکرتی، روشهای وزن دهی و روشهای کمّی و کیفی به تجزیه و تحلیل آن ها اقدام شده است. که در پایان محققین به این نتیجه مهم می رسند که جهان اسلام در منطقه غرب آسیا دچار بحران های ژئوپلیتیکی مختلفی است که از این بحران ها می توان به مواردی نظیر ظهور گروه های تکفیری، رقابت و کشمکش بین کشورهای همجوار، رقابت های ایدئولوژیکی، بحران قومیت ها و گسست های فرهنگی اشاره کرد. وقوع این بحران در کوتاه مدت منطقه را دچار بحران جنگ، بی خانمانی و رشد جریان های تروریستی نموده است و در بلندمدت نیز پیامدهای به مراتب گسترده تری به دنبال خواهد داشت که منجر به تجزیه و متلاشی شدن کشورهای اسلامی به محدوده های ضعیف تر و کوچک تر و تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه غرب آسیا می شود. عامل وقوع این بحران ها، کنترل، مداخله و تصرف یک یا چند ارزش نظیر مکان، فضا، موقعیت، آب، منابع، قلمرو، اقلیت قومی، بازار صادراتی، مسیر انتقال کالا، انرژی، جزیره، تنگه، خط مرز، مکان مذهبی و نظایر آن است.