عبدالصمد خلعتبری لیماکی

هدف این پژوهش بررسی تأثیر حاکمیت شرکتی بر رابطه بین ویژگی های رفتاری مدیران و قابلیت مقایسه صورت های مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. بدین منظور داده های مورد نیاز از 79 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران، در طی دوره زمانی 1391 تا 1395 جمع آوری گردیده است. از آنجایی که رفتار مداخله گرایانه ممکن است بر کیفیت اطلاعات افشاء شده و مفید بودن آن ها برای تصمیم های سرمایه گذاری اثر داشته باشد، باید سازوکارهای با کیفیتی برای حمایت از منافع سرمایه گذاران و کنترل رفتار فرصت طلبانه مدیران فراهم کرد. یکی از سازوکارها برای کاهش مسأله نمایندگی، نظام حاکمیت شرکتی است. سازوکارهای حاکمیت شرکتی، می توانند رفتار فرصت طلبانه مدیران را کاهش و در نتیجه کیفیت اطلاعات ارائه شده را افزایش دهد. نتایج پژوهش حاکی است، که از میان ساز و کارهای انتخاب شده حاکمیت شرکتی؛ استقلال هیئت مدیره، نقش دوگانه مدیر عامل، تمرکز مالکیت و رقابت در بازار محصول بر رابطه بین کوته بینی مدیریت و قابلیت مقایسه صورت های مالی مؤثر هستند، اما مالکیت نهادی بر رابطه بین کوته بینی مدیریت و قابلیت مقایسه صورت های مالی مؤثر نیست. همچنین از میان ساز و کارهای انتخاب شده حاکمیت شرکتی؛ استقلال هیئت مدیره، نقش دوگانه مدیر عامل، تمرکز مالکیت و مالکیت نهادی بر رابطه بین خوش بینی مدیریت و قابلیت مقایسه صورت های مالی مؤثر هستند، اما رقابت در بازار محصول بر رابطه بین خوش بینی مدیریت و قابلیت مقایسه صورت های مالی مؤثر نیست.

دو مکتب فکری درباره گردش اجباری موسسه حسابرسی وجود دارد. مکتب فکری نخست بر این باور است که موسسات حسابرسی دارای دوره تصدی به نسبت بلندمدت، دانش بیشتری از صنعت و کسب وکار شرکت دارند و متعاقباً کیفیت بالاتر و کارایی بیشتر حسابرسی را ارائه می دهند. مکتب فکری دیگر مدعی است که در موسسات حسابرسی دارای دوره تصدی به نسبت طولانی، احتمال ایجاد آشنایی و صمیمیت بین اعضای تیم حسابرسی و کارکنان صاحبکار وجود دارد که احتمال تخریب برنامه حسابرسی را می افزید و احتمال این که حسابرس، تصمیمی بر خلاف تصمیمات سال های گذشته بگیرد را می-کاهد که متعاقباً حسابرسی با کیفیت پایین تر و کارایی کمتر ارائه می کند. در مجموع، گردش موسسه حسابرسی، از طرفی موجب افزایش استقلال حسابرس، به جهت کاهش آشنایی و انس بین حسابرس و صاحبکار و از طرفی موجب کاهش شناخت حسابرس از صاحبکار و فعالیت آن می گردد. با این اوصاف، گردش شریک موسسه حسابرسی، ضمن حفظ این شناخت، می-تواند موجب کاهش آشنایی و انس بین حسابرس و صاحبکار گردد. در این راستا، در مطالعه حاضر تلاش شد تا با استفاده از داده های 116 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1391 تا 1395، مدل داده های ترکیبی و رگرسیون چندمتغیره، به بررسی تأثیر گردش اجباری موسسه حسابرسی و گردش شریک موسسه حسابرسی و بر کیفیت حسابرسی پرداخته شود. نتایج بررسی ها نشان داد که گردش شریک موسسه حسابرسی موجب افزایش کیفیت حسابرسی می-گردد و تفاوت معنادار بین ارتباط گردش موسسه حسابرسی با کیفیت حسابرسی و ارتباط گردش شریک موسسه حسابرسی با کیفیت حسابرسی وجود دارد.