ولاء موسوی

در سال های اخیر پژوهش های بسیاری در زمینه توانایی ذهن سازی و نقش کارکرد تأملی والدینی در بروز انواع اختلالات روان شناختی انجام گرفته است. این توانایی حکایت از فهم و درک والدین از وضعیت روانی کودک داشته که در نهایت باعث می شود کودک نیز در طول رشد به این توانایی دست یابد. در این مطالعه، مروری بر مداخلات مبتنی بر نظریه ذهن سازی، مطالعات تجربی در زمینه کارکرد تأملی، به ویژه نقش توانایی ذهن سازی والدین بر اختلالات و مشکلات رفتاری کودکان خواهیم داشت. به این منظور، مقالات در دسترس تا پیش از سال 2019 و با رعایت معیارهای ورود و خروج، مورد مطالعه قرار گرفتند. عبارت های ذهن سازی، کارکرد تأملی، کارکرد تأملی والدینی، مداخلات مبتنی بر ذهن سازی در پایگاه های معتبر مقالات علمی جستجو شد. در نهایت مقالات استخراج شده مورد مطالعه قرار گرفته و نقاط اشتراک و افتراق آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

متخصصان حوزه سلامت روان، برنامه ها و مداخلات متنوعی را برای ارتقای سطح فرزندپروری والدین مطرح کرده اند. با این حال بروز مسائل جدیدی مانند اشتغال بیشتر زنان، تمایل به داشتن تک فرزند، و افزایش استفاده از امکانات فضای مجازی، خانواده ها را با مشکلات بیشتری مواجه کرده و اختلالات مختلف روان شناختی را پیچیده تر کرده است. همچنین افزایش آمار طلاق، شیوع بیشتر اعتیاد و مشکلات اقتصادی، کودکان را در معرض مشکلات بیشتری قرار داده است. لذا داشتن مداخلات جدیدتر و پیشگیرانه برای ارتقای سلامت خانواده ها ضروری به نظر می رسد. هدف از مطالعه حاضر شرح فرایند تدوین و تحول یک مداخله نوآورانه، در بستر نظریه ذهن سازی است که با هدف ارتقای توانایی ذهن سازی والدین و بهبود رابطه آنان با فرزندانشان ایجاد شده است. هدف کلی از این مداخله، درمان اختلالات مختلف دوران کودکی و حمایت از سلامت روان اعضای خانواده، و جلوگیری از انتقال الگوهای مخرب فرزندپروری به نسل های بعدی است. این مطالعه شامل دو مرحله است؛ در مرحله اول و با استفاده از روش دلفی، مبانی نظری و محوری درمان طراحی شده، از منابع مرتبط استخراج و مورد ارزیابی قرار گرفته و پس از آن پیش نویس رویکرد درمانی جدید مبتنی بر ذهن سازی تدوین شده است. در مرحله دوم و در قالب کارآزمایی های تصادفی کنترل شده، اثربخشی این روش درمانی سنجیده شده است. در پایان روش ارزیابی مداخله تدوین شده و محدودیت ها و پیشنهادات مورد بررسی قرار خواهد گرفت.