لیلا نعمتی نیا

پژوهش حاضر ویژگی های فضاهای شهری و نقش آن را در احساس امنیت شهروندان مناطق 3 و 12 شهر تهران بررسی می کند و با استفاده از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی به کشف و بررسی استدلال های ذهنی و معنایی احساس ناامنی در فضاهای بی دفاع شهری در مناطق 3 و 12 شهر تهران می پردازد. داده های این مطالعه کیفی از طریق مصاحبه عمیق گردآوری، و از روش نظریه مبنایی برای تحلیل داده ها استفاده شد. به کمک روش نمونه گیری نظری و هدفمند، با 23 نفر از شهروندان تهرانی مصاحبه شد و درنهایت داده های گردآوری شده کیفی در قالب 23 خرده مقوله، 10 مقوله محوری و 1 مقوله هسته کدگذاری و تحلیل شدند. مقوله های کشف شده شامل اشاعه ترس، خلأ قانونی، سابقه و تکرار ناامنی، بی اعتمادی، بافت های آسیب زا، هرج ومرج و سوءمدیریت مسائل شهری، انزوای اجتماعی، هویت محله ای، ذهنیت های منفی و تجارب منفی هستند. با انتزاع این مقوله ها در مرحله کدگذاری گزینشی، یک مقوله هسته ای به دست آمد: «احساس ناامنی در فضاهای بی دفاع شهری به علت وجود بافت های آسیب زا و ذهنیت های منفی در قالب هویتی خاص در بستر ضعف نظارتی و تجارب منفی با راهبردهای سابقه و تکرار ناامنی و خلأ قانونی به هرج ومرج و بی اعتمادی و انزوای اجتماعی منجر شده است.» این مقوله همه مباحث شهروندان تهرانی را درباره احساس ناامنی در فضاهای بی دفاع شهری پوشش می دهد. درنهایت مدلسازی معادله ساختاری به کمک نرم افزار AMOS Graphics نیز الگوی کیفی پژوهش را با ضرایب بسیار بالایی تأیید کرد.