سید سپهر اعرابی

  رقابت پذیری بالای مقاصد در بازار گردشگری بین المللی یکی از اصلی ترین عوامل موفقیت در صنعت گردشگری به ویژه گردشگری شهری و بهره مندی از مزایای آن است. بر این اساس، پژوهش حاضر با بهره گیری از مدل یکپارچه دوآیر در پی آن است تا به ارزیابی تعیین کننده های اصلی رقابت پذیری گردشگری شهری ایران مبادرت ورزد. در این پژوهش پیمایش-مبنا پس از انتخاب نماگرها و دسته بندی آن ها در شش گروه با حجم نمونه 129 نفر، پرسشگری و پیمایشی آنلاین و با روش نمونه گیری غیرتصادفی-در دسترس انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان بخش های خصوصی، دولتی گردشگری و اساتید و دانشجویان رشته گردشگری شده است. با شناسایی تعیین کننده های رقابت پذیری گردشگری، رقابت پذیری گردشگری شهری ایران نیز با استفاده از چهار شاخص اصلی OECD مورد تحلیل قرار گرفته است. برای آزمون پایایی پرسش نامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که از شش تعیین کننده اصلی رقابت پذیری گردشگری شهری، منابع ارثی (با میانگین کل 17/4) و شرایط موقعیتی (با میانگین کل 55/3) می توانند به عنوان تعیین کننده های رقابت پذیری گردشگری شهری ایران در نظر گرفته شوند. علاوه بر این از نظر این شاخص ها، رقابت پذیری گردشگری شهری ایران در وضعیت نسبتاً نامناسبی قرار گرفته است. همچنین تحلیل رابطه بین رقابت پذیری گردشگری شهری و شش تعیین کننده نشان داد که منابع ارثی و منابع ایجاد شده نسبت به سایر تعیین کننده ها با شدت بالاتر و به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر رقابت پذیری گردشگری شهری اثرگذارند بر این اساس، حفظ و ارتقای کیفیت محیط زیست کشور، تنوع بخشی و توسعه فعالیت های تفریحی، برگزاری جشنواره ها و نمایشگاه ها، گسترش کمی و کیفی راهنماها و اطلاعات گردشگری و همچنین بازاریابی و تبلیغات گسترده، از پیشنهادهای اصلی این پژوهش به شمار می رود.

امروزه فعالیت گردشگری به عنوان یکی از پرشتابان ترین بخش های اقتصادی در حال رشد، اهمیتی دوچندان یافته و در بسیاری از شهرهای شمال و جنوب به عنوان یکی از ارکان و محرکه های بنیادین توسعه اجتماعی-اقتصادی و همچنین نیل به اشتغال پایدار و ارتقای کیفیت زندگی شهری مبدل گشته است. با این حال، کشور ایران به طور اعم و شهرهای آن به طور اخص، با وجود برخورداری از میراث تاریخی کهن و جاذبه های طبیعی فراوان و منحصر به فرد تاکنون نتوانسته اند آنطور که شایسته است از منابع و ظرفیت های گردشگری استفاده کافی کنند. بر این اساس پژوهش حاضر، هدف ارزیابی اثرات گردشگری بر پایداری شهر زیراب و ارتباط آن با پایداری را برگزیده است. روش های گردآوری داده کتابخانه ای و پیمایش بوده است. به منظور تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و استباطی بهره گرفته شده است. نتایج نشان می دهد فقدان مدیریت یکپارچه گردشگری، تغییر کاربری زمین های کشاورزی بواسطه توسعه ویلاسازی، بازاریابی و تبلیغات ضعیف در عرصه گردشگری، خطر افزایش مخاطرات طبیعی ناشی از مداخلات انسانی در طبیعت، رواج ساخت و ساز در نواحی بکر، افزایش میزان ترافیک و آلودگی ناشی از عبور و مرور مسافران و وجود رقبای نیرومند منطقه ای در عرصه گردشگری مهمترین عوامل منفی اثرگذار بر این شهر می باشند. علاوه بر این تحلیل ها نشان داد که اگرچه گردشگری در اغلب متغیرهای مدیریتی، کالبدی و اقتصادی اثری مثبت بر شهر زیرا داشته ولیکن از لحاظ محیط زیستی موجب مسائل عمده ای همچون تغییر کاربری و افزایش آلودگی شده است. علاوه بر این، قیمت ها افزایش یافته و بواسطه توسعه فیزیکی شهر که متأثر از ساخت و ساز ویلاها در نواحی بکر بوده میراث تاریخی و فرهنگی شهر نزول کرده و ازدحام ترافیک افزایش یافته است.