آمنه سواری ممبنی

عصر حاضر به عنوان عصر دانش و اطلاعات، با ویژگی هایى مثل افزایش رقابت و پیچیدگى همراه است. بنابراین در چنین وضعی، ویژگی ها، مهارت ها و وظایف رهبران باید متفاوت از نوع سنتی آن باشد. امروزه تئوری های پیچیدگی و آشوب زمینه مناسبی را برای تحقیق و پژوهش در عرصه های گوناگون به وجود آورده است. پارادایمی که بر توانمندسازی ظرفیت انطباقی، خلاقیت و یادگیری سیستم های انطباقی پیچیده در بافت سازمان های تولیدکننده دانش تمرکز دارد. از این رو، ضرورت دارد تا سازمان ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، برای حفظ حیات خود، با تغییرات روز تطبیق یابند. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺳﻌﯽ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺌﻮﺭﯼ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ رهبری، ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺁﺷﻮﺏ ﻭ ﺧﻮﺩ سازمان دهیﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﺮﻭﺯ ﻧﻮﺁﻭﺭﯼ ﻭ ﺧﻼﻗﯿﺖ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﯿﻢ. پیچیدگی و دو زیرمجموعه ی آن یعنی آشوب و خودسازماندهی زاییﺪه ﺗﻐییﺮات ایﺠﺎد ﺷﺪه در داﻧﺶ ﺑﺸﺮ و ﺗﻐییﺮ ﻣﺎﻫیﺖ ﻣﺤیﻂ کﺎر می باشند. در ﺷﺮایﻂ در ﺣﺎل ﺗﻐییﺮ اﻣﺮوز، ﺳیﺴﺘﻢ ﻫﺎی ﺑی ﻧﻈﻢ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺤیﻂ ﺧﻮد ﻫﻤﭽﻮن ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﻋﻤﻞ ﻣی کﻨﻨﺪ و ﺑﺮای رﺳیﺪن ﺑﻪ ﻣﻮﻓ ﻘیﺖ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎیﺪ ﺧﻼق و ﻧﻮآور ﺑﺎﺷﻨد از این رو سازمان ها می توانند با توانمندسازی، خلاقیت، خودسازماندهی و بدون یک مدیریت مرکزی به توسعه دست یابند.

کارآفرینی راهکاری جدید در نظریه های توسعه در راستای دستیابی به توسعه روستایی است، در این میان کشاورزی از بخش های اساسی اقتصاد روستا و کشور و زمینه ساز رشد و توسعه ی آن است. از طرفی آیندهتوسعهی کشاورزیمتکیبرجوانانروستاییاست وجوانانروستاییپتانسیلهایبالقوهو اندیشمندیجهتمشارکتدربرنامههایسازندگیروستایی هستند. کارآفرینی جوانان روستایی در زمینه ی کشاورزیمیتواندباشناساییفرصتهاو بحران های موجود،بهایجادراهکارهاینویندرجهترشدوتوسعه روستاییمنجر شود و در این رابطه یکی از راهکارهای اساسی می تواند آموزش های کارآفرینانه به جوانان روستایی در راستای خوداشتغالی یا تشکیل تشکل هایی برای راه اندازی کسب و کار در روستا باشد. همچنینبرگزاری دوره های آموزشی لازم در راستای معرفی مزایای شغل کشاورزی، تهیه-ی برنامه های رادیویی و تلویزیونی مناسب و کاربردی جهت معرفی بخش کشاورزی و ارائه ی الگوهای مناسب اشتغال در این بخش می تواند مثمرثمر واقع شود. این مقاله که به روش تحلیلی-مروری و با استفاده از منابع کتابخانه ای و سایت های اینترنتی تدوین شده تلاش دارد ضرورت کارآفرینی جوانان روستایی را در راستای اشتغال زایی در بخش کشاورزیمورد تحلیل قرار داده و راهکارهای لازم را ارائه نماید.

تغییرات آب و هوایی به یکی از مهم ترین و پیچیده ترین چالش های بشر تبدیل شده است و به طور فزاینده ای بر وضعیت معیشت همه افراد تأثیر می گذارد، اما فقرا و گروه های حاشیه نشین، به ویژه زنان روستایی، در معرض شوک های زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی بزرگتری قرار دارند. از این رو جنسیت می تواند مؤلفه مهم برای درک تأثیرات تغییرات آب و هوا و پاسخ به آن باشد بنابراین نیاز به تحقیق درباره خطرات درک شده و سازگاری با تغییرات آب و هوایی از دیدگاه زنان و مردان وجود دارد. این مطالعه با استفاده از یک رویکرد کیفی به بررسی ادراکات و سازگاری با تغییرات آب و هوایی در میان کشاورزان زن و مرد پرداخته است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش کشاورزان شهرستان باغملک استان خوزستان بوده است. مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 18 کشاورز مرد و 15 کشاورز زن که به صورت هدفمند انتخاب شده بودند، انجام گرفت. نتایج نشان داد کشاورزان همه تأیید نمودند که تغییرات آب و هوایی در منطقه ی آن ها رخ داده است. کشاورزان زن و مرد در دانش و ادراک تغییرات آب و هوایی به طور قابل توجهی متفاوت نبودند، اما در پذیرش اقدامات سازگاری با تغییرات آب و هوایی تفاوت جنسیتی وجود داشته است. از اقدامات اصلی که توسط کشاورزان انجام شده تغییر نوع محصول و کشت و استفاده از کودهای سبز و حیوانی بود که توسط هر دو گروه زن و مرد انجام داده می شد اما رفتاری مثل استفاده از آبیاری تحت فشار (قطره ای و بارانی) فقط توسط مردان انجام می شد. بنابراین مردان احتمال بیشتری وجود دارد که فناوری های جدید برای حفاظت از آب و افزایش سرمایه گذاری در زیرساخت های کشاورزی را اتخاذ کنند. اطلاعات به دست آمده از این پژوهش، می تواند به عنوان گام مهمی در راستای توسعه سیاست ها و تدوین مداخلات مناسب برای سازگاری با تغییرات آب و هوایی در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.

کشاورزی، از یک سو نقش محوری در رشد اقتصادی و توسعه روستایی از طریق ارائه مواد غذایی مورد نیاز و فرصت های شغلی، در کشورهای توسعه یافته ایفا می کند. از سوی دیگر توسعه آینده کشاورزی در هر کشوری متکی به جوانان روستایی است. از این رو، کشاورزی و جوانان نه به طور کاملاٌ جداگانه و یا ناسازگار بلکه مکمل یکدیگرند. در واقع، آن ها باید برای بقای آینده خود دست در دست هم دهند. هدف از این مطالعه بررسی تمایل جوانان روستایی شهرستان باغملک نسبت به اشتغال در بخش کشاورزی است. برای دستیابی به هدف مطالعه حاضر از نظریه شغلی شناخت اجتماعی و تئوری رفتار برنامه ریزی شده، به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش جوانان روستایی 15 تا 29 سال سه دهستان میداوود، منگشت و هپرو از توابع شهرستان باغملک در استان خوزستان به تعداد 900 نفر بود که بر اساس جدول مورگان نمونه مورد نظر این تحقیق 270 نفر انتخاب شد . روش نمونه گیری چند مرحله ای خوشه ای در دسترس بود و قابلیت اطمینان و اعتبار ابزار مورد بررسی و تایید قرار گرفت . تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد سازه های نگرش، کنترل رفتاری درک شده، هنجار اخلاقی، هویت خود و هنجار توصیفی از تئوری رفتار برنامه ریزی شده، 71/0 و سازه های خودکارآمدی، نتیجه انتظارات، درک رفتار دیگران، علاقه و موانع از نظریه شغلی شناخت اجتماعی قادرند 74/0 از واریانس تمایل جوانان نسبت به اشتغال در بخش کشاورزی را پیش بینی نماید.

مسائل و مشکلات محیط زیست یکی از مهم ترین نگرانی و دل مشغولی های انسان هزاره سوم است. افزایش تمایل افراد در سطوح مختلف اجتماعی با اصول حفاظت از محیط زیست و ایجاد رغبت و انگیزه های داوطلبانه برای حفاظت از آن بسیار مهم است. زنان سهم قابل توجهی در حفاظت از محیط زیست و مدیریت منابع طبیعی دارند. هدف از این مطالعه بررسی عوامل مؤثر بر افزایش تمایل زنان روستایی نسبت به حفاظت از محیط زیست است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر نحوه جمع آوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش زنان روستای حسن آباد در شهرستان خرم آباد (180=N) است که بر اساس جدول گرجسی و مورگان حجم نمونه 118 نفر برآورد شد که با هدف افزایش دقت حجم نمونه تا 123 نفر ارتقا یافت. روش نمونه گیری تصادفی ساده بود. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی صوری و محتوایی آن توسط اعضای هیئت علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان تأیید گردید و برای بررسی و تأیید پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج تجزیه وتحلیل مدل معادلات ساختاری نشان دادند، متغیرهای مسئولیت پذیری زیست محیطی، آگاهی های زیست محیطی و پاداش متغیرهای مؤثر بر تمایل زنان به صورت مثبت و مستقیم می باشند و این متغیرها درنهایت توانستند 80 درصد از تغییرات متغیر تمایل زنان روستایی به حفاظت از محیط زیست را پیش بینی کنند.

تغییرات اقلیم به طور فزاینده ای بر معیشت مردم در سراسر جهان تأثیر می گذارد و به عنوان چالشی مهم در سطح جهانی به حساب آمده و یک عامل مهم در تشدید نابرابری های اجتماعی به خصوص نابرابری های جنسیتی است. زنان در دنیا نه تنها به عنوان قشر آسیب پذیر در مقابل تغییرات اقلیم شناخته شده اند بلکه عاملی مؤثر در ایجاد تغییرات در رابطه با سازگاری به شمار می آیند؛ بنابراین نیاز به تحقیق درباره عوامل مؤثر بر نیت و رفتار سازگاری کشاورزان با تغییرات اقلیم از دیدگاه زنان و مردان وجود دارد. این مطالعه با استفاده از مدل توسعه یافته اعتقادات سلامت به این موضوع مهم پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش کشاورزان دو گروه زن و مرد بودند. تعداد اعضای نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 200 کشاورز مرد و 150 کشاورز زن انتخاب شد. برای انتخاب کشاورزان از نمونه گیری چند مرحله ای طبقه ای خوشه ای تصادفی استفاده گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای بود که روایی صوری آن توسط اعضای هیئت علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی تأیید گردید. افزون بر این، برای تعیین میزان پایایی بخش های مختلف پرسشنامه، از پیش آزمون و محاسبه ضریب آلفا کرونباخ استفاده شد. نتایج تجزیه وتحلیل مدل معادله های ساختاری نشان داد، متغیرهای راهنمای عمل، خودکارآمدی، حمایت اجتماعی، انگیزه و موانع درک شده متغیرهای مؤثر بر نیت کشاورزان مرد به صورت مثبت و مستقیم و رفتار به صورت مثبت و غیرمستقیم می باشند و این متغیرها درنهایت توانستند به ترتیب 53 و 37 درصد از تغییرات متغیرهای نیت و رفتار کشاورزان مرد را پیش بینی کنند. متغیرهای راهنمای عمل، شدت درک شده و خودکارآمدی متغیرهای مؤثر بر نیت کشاورزان زن به صورت مثبت و مستقیم و رفتار به صورت مثبت و غیرمستقیم می باشند و این متغیرها درمجموع توانستند به ترتیب 63 و 19 درصد از تغییرات متغیرهای نیت و رفتار کشاورزان زن را پیش بینی کنند. اطلاعات به دست آمده از این پژوهش و درک چنین تفاوت های جنسیتی می تواند توسعه سیاست ها و برنامه های حساس به جنسیت را تسهیل کند و به بهبود استراتژی های سازگاری پایدار و فراگیر کمک کند.

درک فرایندهای ادراکی و شناختی دو گروه کشاورزان زن و مرد برای تشویق سازگاری با تغییرات آب و هوایی بسیار مهم است. در این مطالعه، به منظور بررسی عوامل مؤثر بر رفتار سازگاری کشاورزان زن و مرد شهرستان باغملک واقع در استان خوزستان، از مدل توسعه یافته انگیزش حفاظت استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش کشاورزان دو گروه زن و مرد بودند. تعداد اعضای نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 200 کشاورز مرد و 150 کشاورز زن انتخاب شد. برای انتخاب کشاورزان از نمونه گیری چند مرحله ای طبقه ای خوشه ای تصادفی استفاده گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه ای بود که روایی صوری آن توسط چهار تن از اعضای هیئت علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی تأیید گردید. افزون بر این، برای تعیین میزان پایایی، از پیش آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج تجزیه وتحلیل معادلات ساختاری نشان داد، متغیرهای دانش ادراک شده، هزینه پاسخ و هنجار توصیفی متغیرهای مؤثر بر نیت کشاورزان مرد به صورت مثبت و مستقیم و رفتار به صورت مثبت و غیرمستقیم هستند و این متغیرها درنهایت توانستند به ترتیب 67 و 45 درصد از تغییرات متغیرهای نیت و رفتار کشاورزان مرد را پیش بینی کنند. متغیرهای شدت درک شده، هزینه پاسخ، اعتقاد به تغییرات آب و هوایی و عادت متغیرهای مؤثر بر نیت کشاورزان زن به صورت مثبت و مستقیم و رفتار به صورت مثبت و غیرمستقیم هستند و این متغیرها درمجموع توانستند به ترتیب 70 و 25 درصد از تغییرات متغیرهای نیت و رفتار کشاورزان زن را پیش بینی کنند. اطلاعات به دست آمده می تواند به عنوان پایه ای در تدوین مداخلات مناسب برای سازگاری با تغییرات آب و هوایی در بخش کشاورزی مورداستفاده قرار گیرد.

جنگل ها به عنوان یکی از منابع ثروت ملی برای نسل های کنونی و آینده در کشور، از اهمیت خاصی برخوردارند. شواهد حاکی از آن است که امروزه، جنگل ها توسط گسترش کشاورزی و سایر کاربری های زمین تهدید می شوند بنابراین حفاظت از آن ها بسیار حائز اهمیت است. هدف این تحقیق بررسی سازه های پیش بینی کننده رفتار خانوارهای روستایی در حفاظت از جنگل های زاگرس با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده به واسطه هنجار اخلاقی است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر نحوه جمع آوری داده ها توصیفی- پیمایشی بوده است. داده های گردآوری شده به وسیله نرم افزارهای SPSS و Amos و با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. جامعه آماری این پژوهش را خانوارهای روستایی در چهار دهستان دوره چگنی (1399N=) تشکیل دادند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه 300 خانوار انتخاب شد. افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب موردمطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی صوری و محتوایی آن توسط جمعی از استادان و صاحب نظران تأیید گردید. افزون بر این، برای تعیین میزان پایایی، از پیش آزمون با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ استفاده و تائید شد. یافته ها نشان داد متغیر رفتار با متغیرهای نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتاری درک شده، هنجار اخلاقی و نیت رابطه مثبت و معنی داری دارد. نتایج به دست آمده از مدل معادله های ساختاری تحلیل مسیر نیز نشان داد، متغیرهای هنجار اخلاقی، نیت و کنترل رفتاری درک شده تأثیر مثبت، مستقیم و معنی دار و متغیرهای هنجار اخلاقی، نگرش و کنترل رفتاری درک شده دارای تأثیر غیرمستقیم و معنی داری بر متغیر رفتار می باشند. درنهایت نظریه رفتار برنامه ریزی شده با واسطه متغیر هنجار اخلاقی می تواند به ترتیب 52 و 38 درصد از تغییرات متغیرهای نیت و رفتار خانوارهای روستایی را نسبت به حفاظت از جنگل ها پیش بینی کند.