سمیرا شاه اویسی

هدف: افسردگی پس از زایمان بر سلامت مادر و روابط خانوادگی اثرات منفی بر جای می گذارد، لذا شناسایی علت های ایجادکننده آن، به خصوص در نخستین بارداری که برای اولین بار تغییرات جسمی و روحی همراه با بارداری را تجربه می کنند؛ مهم و ضروری است. این پژوهش با هدف پیش بینی نشانگان افسردگی پس از زایمان در نخستین بارداری براساس تصویربدن و ابعاد شخصیت انجام گرفت. این پژوهش در قالب روش توصیفی- همبستگی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان دهگلان در سال 1398 بود که نخستین بارداری خود را تجربه می کردند. از بین 421 نفر،  179 نفر که شرایط ورود به مطالعه را داشتند با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری شامل پرسشنامه های افسردگی پس از زایمان ادینبورگ، نگرانی از تصویربدن و شخصیت پنج عاملی نئو بود. داده ها با روش همبستگی پیرسون و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از تحلیل داه های پژوهش نشان داد که تصویربدن پیش بین افسردگی پس از زایمان است (01/0P<)؛ همچنین از بین ابعاد پنج گانه شخصیت تنها دو بعد روان رنجورخویی (05/0P<) و بعد برون گرایی (01/0P<) قادر به پیش بینی افسردگی پس از زایمان بودند.  باتوجه به شیوع بالا و تاثیرات منفی افسردگی پس از زایمان در جامعه ما، توصیه می گردد درمانگاه های مراقبت از بارداری به طور معمول غربالگری تصویربدن و ابعاد شخصیت را به عنوان یک جزء اساسی در مراقبت ها انجام دهند تا موارد را شناسایی کرده و مشاوره لازم را انجام دهند.

مقدمه: دلبستگی و عشق ورزی سبک هایی هستند که بر روابط اولیه در محیط خانواده تأکید داشته و به عنوان عامل پایدار و چند نسلی تلقی می شوند. هدف : مطالعه حاضر با هدف تعیین تفاوت سبک های دلبستگی و عشق ورزی در زوج های بزرگ شده در خانواده طلاق و عادی انجام گردید. روش: مطالعه حاضر از نوع علّی- مقایسه ای بود. از بین جامعه آماری پژوهش حاضر که شامل کلیه زوج های ساکن شهر دیواندره بودند، ۵۰ زوج بزرگ شده در خانواده طلاق (۲۵ زن و ۲۵ مرد) و ۵۰ زوج بزرگ شده در خانواده عادی (۲۵ زن و ۲۵ مرد) به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان دو گروه مورد مطالعه انتخاب شدند. آزمون سبک های دلبستگی کولینز و رید (۱۹۹۰) و مقیاس سبک های عشق ورزی هندریک و هندریک (۱۹۹۶) به عنوان ابزارهای جمع آوری اطلاعات بر روی آزمودنی ها اجرا شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات سبک های دلبستگی و عشق ورزی در زوج های بزرگ شده در خانواده های طلاق و عادی تفاوت آماری معناداری وجود دارد. به طوری که میانگین نمرات زوج های بزرگ شده در خانواده های طلاق در سبک های دلبستگی ایمن، اجتنابی و سبک های عشق ورزی بازیگرانه و شهوانی بیشتر از زوج های بزرگ شده در خانواده های عادی بود؛ اما میانگین نمرات زوج های بزرگ شده در خانواده های عادی در سبک دلبستگی اضطرابی، سبک های عشق ورزی رمانتیک، دوستانه و فداکارانه در مقایسه با زوج های بزرگ شده در خانواده های طلاق به طور معناداری بیشتر بود. نتیجه گیری: سبک های دلبستگی و عشق ورزی نقش مهمی در ثبات خانواده و پایداری این نهاد اجتماعی دارند و این موضوع ایجاب می کند در مراکز مشاوره پیش از ازدواج و طلاق توجه بیشتری به آن معطوف شود.

امروزه یکی از دستاوردهای تحولات نهاد خانواده تعارضاتی است که در روابط بین زوجین دیده می شود. نتایج این تعارضات را می توان در ایجاد مشکلات روان شناختی و کاهش سلامت روان اعضای خانواده مشاهده نمود. این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی زوج درمانی شناختی - رفتاری بر اصلاح باورهای غیرمنطقی و افزایش سلامت روان زوجین دچار تعارضات زناشویی انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زوجین دچار تعارضات زناشویی مراجعه کننده به سه مرکز مشاوره و کلینیک خانواده منطقه 3 شهر تهران در شش ماهه اول سال 1398 به تعداد 88 نفر بودند. تعداد 32 نفر از آن ها به روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (16 نفر) و کنترل (16 نفر) گمارده شدند. افراد گروه آزمایش، زوج درمانی شناختی- رفتاری را به مدت 12 جلسه 120 دقیقه ای در هر هفته 2 جلسه دریافت کردند؛ گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های عقاید غیرمنطقی جونز (1978) و سلامت عمومی گلدبرگ (1972)، استفاده شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل داده های پژوهش نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین نمرات پس آزمون افراد گروه های آزمایش و کنترل در متغیرهای باورهای غیرمنطقی (13/50 F =) و سلامت روان (87/46 F =)، تفاوت معناداری وجود داشت (001/0> P ). درمجموع، با توجه به نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که زوج درمانی شناختی- رفتاری به عنوان یک مداخله کارآمد بر اصلاح باورهای غیرمنطقی و افزایش سلامت روان زوجین دچار تعارضات زناشویی، اثربخش بود.