رحیمه سلطان زاده

مقوله محیط زیست و حفاظت از آن مهم ترین دغدغه انسان معاصر است. محیط زیست به تمام محیطی اطلاق می شود که انسان به طور مستقیم یا غیرمستقیم به آن وابسته بوده و فرآیندی است که از زیستن حمایت می کند. از زمانی که بشر پا بر روی کره خاکی گذاشته، تعامل مداوم و پایداری بین او و جهان طبیعی برقرار بوده است. اما با رشد جمعیت و صنعتی شدن جوامع، تقاضای فزاینده ای را به طبیعت تحمیل و باعث تخریب منابع آن گردید. در این راستا هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین فعالیت های انسانی با محیط زیست طبیعی و میزان آگاهی شهروندان از این مقوله است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان شهر مراغه است که نمونه ای شامل 348 نفر از آنها از طریق فرمول کوکران انتخاب شدند. تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش از سنخ تحقیقات توصیفی-تحلیلی است، که از طریق مطالعه کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) انجام گرفته است. انتخاب اعضای نمونه از طریق نمونه گیری خوشه ای-تصادفی انجام گرفته است. جهت تحلیل داده ها، از آزمون های آماری تی تک نمونه ای و ضریب همبستگی اسپیرمن در محیط نرم افزار SPSS استفاده شده است. بر اساس یافته های تحقیق، شهروندان با میانگین 4/3 درصد، نسبت به مسائل زیست محیطی شهر خود حساسیت و آگاهی لازم را دارند، اما به دلیل عمق مشکلات اقتصادی و اجتماعی آنها، مسائل محیط زیستی با 8/6 درصد جزء دغدغه اصلی مردم نبوده است. رفتار، نگرش و دانش زیست-محیطی شهروندان در وضعیت مطلوب قرار دارد. اما مؤلفه های قانونی-نهادی که به عنوان بسترساز فکر و عمل صحیح مردم، مدیران و مسئولین محسوب می شود؛ با میانگین 2/5 وضعیت چندان مطلوبی ندارند. همچنین بین مؤلفه های شهروند زیست-محیطی با رفتار زیست محیطی شهروندان رابطه وجود دارد. بنابراین با آموزش و برگزاری دوره های الگوی مصرف صحیح و بسترسازی های قانونی-نهادی می توان الگوهای مصرف و عمل منطبق با ارزش های زیست محیطی را ترویج داد.

آمادگی مردم و اجتماعات محلی به منظور مواجهه با چنین حوادثی از اهمیت بالایی برخوردار است. بر اساس این ضرورت؛ تحقیق حاضر سطح آمادگی خانوارهای شهر ورزقان را در برابر بلایای طبیعی مورد بررسی قرار داده است. شهر ورزقان از شهرهای آسیب پذیر در برابر بلایایی همچون زلزله، سیل و کولاک است. بدین منظور، بر اساس مطالعه ادبیات نظری و پیشینه ی پژوهش، مفهوم آمادگی در قالب 4 مؤلفه، 10 شاخص و 43 گویه تعریف شده است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش کلیه ی خانوارهای شهر ورزقان هست که با استفاده از فرمول کوکران حجم آن 305 خانوار تعیین شد. شیوه جمع آوری داده ها و اطلاعات تحقیق به صورت کتابخانه ای-اسنادی و میدانی (پرسشنامه) بوده است . یافته های تحقیق نشان می دهد که، آمادگی عملیاتی (0.088) و ذهنی- نگرشی (0.241) وضعیت نامطلوب دارند و آمادگی فیزیکی- کالبدی با بازه اطمینان (0.005)در وضعیت مناسبی قرار دارد. همچنین بر اساس نتایج تحلیل واریانس یک طرفه بین محلات (قدیم، میانی، جدید) ورزقان از نظر آمادگی خانوار در برابر بلایای طبیعی تفاوت معناداری وجود ندارد. ولی نتایج این آزمون برای تفاوت مؤلفه ها در بین خانوارها نشان داد که آمادگی کالبدی- فیزیکی با میانگین 3.100 در مقایسه با آمادگی عملیاتی با میانگین 2.947 دارای معناداری است.

امروزه نقش و اهمیت امنیت در پیشرفت هر جامعه ای تا بدان حد است که آن را بستر هرگونه توسعه ای می دانند. خصوصا در جوامع درحال توسعه که با انواع بحران ها و چالش ها مواجه می باشند، امنیت نقش مهمی در توسعه ایفا می کند اما مهم تر از امنیت، احساس امنیت است. احساس امنیت به همان اندازه مهم است که امنیت در آن جامعه. درواقع احساس امنیت تلفیقی از عوامل فردی، روانی و اجتماعی تلقی می شود. امنیت بعد عینی مساله و احساس امنیت بعد ذهنی تلقی می شود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی احساس امنیت زنان در شهر اهر است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است از پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است و جامعه ی آماری زنان بالای 15 سال شهر اهر بوده که نمونه آماری آن 381 نفر می باشد. اطلاعات پرسشنامه با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت و از آزمون هایی نظیر t دو نمونه مستقل، واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که بین همه ویژگی های فردی (سطح تحصیلات، وضعیت تاهل و نوع فعالیت) بااحساس امنیت رابطه معنادار وجود دارد به جز ویژگی سن که رابطه معناداری بااحساس امنیت ندارد. رابطه بین احساس امنیت با اعتماد اجتماعی و عملکرد پلیس ، مستقیم و معنادار به دست آمده است. در تحلیل مدل رگرسیون چند متغیره مشخص شد که سهم متغیرهای اعتماد اجتماعی و عملکرد پلیس نیز از تاثیرگذارترین متغیرها بودند. احساس امنیت در شهر اهر 3٫29 به دست آمده است که بالاتر از حد متوسط می باشد بنابراین امنیت در شهر اهر از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار می باشد.