طیبه جلیلی

بنگاه ها امروزه برای تقویت نوآوری خود، به طور گسترده ای به راهبرد هم رقابتی- «رقابت و همکاری همزمان بین بنگاه های رقیب»- متکی هستند. با وجود این محبوبیت، تأثیر راهبرد هم رقابتی بر عملکرد نوآوری، نامشخص و مبهم است. عمده این بی ثباتی ناشی از تفاوت بنگاه ها در نحوه مدیریت روابط هم رقابتی است. این مطالعه با بهره گیری از روش مرور نظام مند پیشینه، به دنبال واکاوی چگونگی مدیریت هم رقابتی به منظور بهبود عملکرد نوآوری در روابط همکارانه بین بنگاه های رقیب است. پژوهش از نظر نوع، کاربردی و از نظر هدف، توصیفی است. براساس جست وجوی الکترونیک صورت پذیرفته از منابع معتبر دانشگاهی در بازه زمانی 1996 (شکل گیری مفهوم هم رقابتی) تا 2022 و غربالگری شمول، درنهایت 84 سند بررسی و با به کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی، نتایج در 28 مضمون، 7 مقوله فرعی و 3 مقوله اصلی گنجانده شده اند. یافته ها حاکی از آن است که با بهره گیری از الگوی مرحله ای، مدیریت هم رقابتی را می توان در سه مرحله (1) پیش ازشکل گیری- شامل «انتخاب راهبرد هم رقابتی» و «انتخاب رقیب/ شریک هم رقابتی»-، (2) طراحی- شامل «حکمرانی رسمی»، «حکمرانی غیررسمی» و «ایجاد سازوکار ها و روتین ها»- و (3) پساشکل گیری- مشتمل بر «مدیریت پویایی های هم رقابتی» و «مدیریت تعارضات هم رقابتی»- طبقه بندی کرد. چارچوب ارائه شده از مدیریت هم رقابتی می تواند برای آن دسته از مدیرانی که هوشمندانه از راهبرد هم رقابتی به عنوان راهی برای دستیابی به نوآوری بهره می جویند، مفید واقع شده و راهی به سوی پژوهش های تجربی آتی بگشاید.

عمر جوان ترین سیستم های بازنشستگی در جهان و کشور ما از 30 سال گذشته است و با توجه به تحولات جهانی و عدم تحقق فرض های زمان تأسیس این صندوق ها، اکنون مخاطرات زیادی فراروی این طرح ها قرار دارد. سیستم های چندلایه در اغلب کشورهای جهان به عنوان رویکرد برتر اصلاحات بازنشستگی شناخته شده اند. خوشبختانه در کشور ما نیز برقراری سیستم بازنشستگی چندلایه در قانون برنامه پنجم توسعه پیش بینی گردیده است.  به بخش خصوصی نیز اجازه ایجاد صندوق های بازنشستگی و رقابت با سایر بخش ها داده شده است. بااین حال اگر پیش نیازهای لازم وجود نداشته باشد انجام این اصلاحات مسلماً محکوم به شکست است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل تسهیل گر اجرای سیستم بازنشستگی چندلایه بوده است. برای پی بردن به معناداری عوامل شناسایی شده، از دو روش آزمون ناپارامتریک دو جمله ای و تحلیل عاملی اکتشافی بهره گرفته شده است. از تحلیل عاملی برای گروه بندی 43 متغیر شناسایی شده و از آزمون فریدمن برای اولویت بندی این عوامل استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که از میان عوامل درون زا، ثبات مالی سیستم جدید و تقویت هیئت حاکمیت و از میان عوامل برون زا، شرایط خاص کشور و شرایط اقتصاد کلان، مهم ترین عوامل مؤثر بر تسهیل اجرای سیستم چندلایه شناخته شده اند.