زهره تابش

سوگیری یا خطای ادراکی نوعی انحراف از واقعیتها در تصمیمگیری یا قضاوت محسوب میشود که عملکردهای فردی را تحت تاثیر منفی تغییر میدهد. این موضوع در حرفه حسابرسی نیز مستثنی نیست و حسابرس شیفته و مجذوب یک ویژگی یا خصیصه از عملکرد شرکت یا صاحبکار دچار این سوگیری میشود و باعث میگردد تا قضاوت وی دچار انحراف از واقعیت شود. لذا هدف این پژوهش بررسی اثر هالهای بر کارراهه حرفهای حسابرس میباشد. دورهی پرسشگری از آزمودنیها 6 ماه از آذر ماه ۱۳۹۷ تا خرداد ماه 1۳۹۸ بود. جامعهی آماری پژوهش حسابرسان شاغل زیر نظر سازمان حسابرسی بودند که در قالب دو گروه آزمایش و کنترل مشارکت داشتند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که برای سنجش اثر هالهای از پرسشنامه اودَنیل و همکاران (۲۰۰۵) و برای سنجش کارراهه حرفهای از پرسشنامه درایز (۲۰۱۰) الهام گرفته شده است. برای تحلیل آزمون فرضیههای پژوهش از آزمونهای روش مانوا چند متغیره، تحلیل واریانس اندازههای مکرر و همچنین آزمونهای تعقیبی برای مقایسه زمان استفاده شد. نتایج پژوهش در قالب فرضیه اول نشان داد حسابرسانی که عدمسوگیری هالهای را دارا هستند، در مقایسه با سایر حسابرسان، هویت حرفهای بالاتری دارند. همچنین براساس نتیجه فرضیه دوم مشخص گردید، حسابرسانی که عدمسوگیری هالهای را دارا هستند، در مقایسه با سایر حسابرسان، تردید حرفهای بالاتری دارند.

در جواب به این سوال که آیا حرفه حسابداری در ایران آمادگی پذیرش استانداردهای بین-المللی گزارشگری مالی را دارد؟ باید گفت که موفقیت عملیِ IFRS در زمینه ی متوازن سازی حسابداری مالی همچنان نیازمند تأییدهای بیشتر است. به منظور استفاده از IFRS مجموعه مناسبی از حسابداران و حسابرسان واجد شرایط و آموزش دیده مورد نیاز است. اما در ایران، مدیران نسبتاً کمی وجود دارند که اعضای آن مدرک خود را با مطالعات گسترده از بهترین دانشگاه ها دریافت کرده باشند. حرفه حسابداری نسبت به سطح عمومی توانایی حسابداران ایرانی در مورد IFRS ابراز نگرانی کرده است. دانشگاه های ایران دوره های آموزشی حسابدارای مرتبط با IFRS را ارائه نمی کنند و میزان آموزش IFRS در بین این مؤسسات آموزشی بسیار متفاوت است. در نتیجه، استخدام کارکنان ماهر می تواند برای شرکت ها دشوار باشد؛ زیرا با کمبود متخصصان IFRS مواجه هستیم. برای رفع این مشکل، باید ابعاد فنی و نیز استدلال و مدل های حسابداری پشت IFRS به طور کامل در دوره آموزشی دانشگاه های ایران قرار بگیرد. در مورد این که آیا استانداردهای حسابداری که متأثر از کشورهای صنعتی پیشرفته تهیه شده اند در صورت در نظر نگرفتن دغدغه های بومی برای کشورهای در حال توسعه نظیر ایران مناسب هستند یا خیر. یافته های متضادی در پژوهش های پیشین درمورد تأثیرات پذیرش IFRS بر حرفه حسابداری وجود دارد. در مورد پذیرش IFRS در ایران می توان گفت، به رغم مجاز بودن شرکت ها از ابتدای سال 1392 به ارائه صورت های مالی طبق استانداردهای بین المللی، استقبال چندانی از سوی شرکت های بورسی برای این موضوع نشده است. به نظر می رسد در زمین ه ح رکت به س مت گزارشگری طبق استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی IFRS باید جلسات متعددی با حضور سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان حس ابرسی، ج امع ه حساب داران رسمی ایران و شرکت های بورسی برگزار شده و با ارائه برنامه و راهکاری روشن و تعیین صحیح دورهی گذار، این اقدام را به ثمر رساند.