محمدصادق بخشی جویباری

شناخت یک راوی از طریق روایات وی و نوع تعامل فقیهان با روایت او، قرینه دست یابی به توثیق و تضعیف آن راوی می شود. داود بن کثیر رقی در 88 سند از احادیث کتب اربعه واقع شده است. همچنین روایات فراوانی در کتاب های شیخ صدوق و دیگر منابع روایی دارد. توثیق و تضعیف رقی نزد رجالیان مورد اختلاف است. اکثر فقها در عمل، روایات رقی را پذیرفته اند و برخی او را ضعیف دانسته اند. با بررسی شخصیت و ارتباط رقی با معصومان: می توان تصویر کامل و صحیحی از او ترسیم کرد که در پرتو آن توثیق رقی مسجل می شود. همچنین اکثر روایت های فقهی رقی به دلیل داشتن قراین خارجی مورد پذیرش فقها قرار گرفته است و در موارد خاص به دلیل قوت معارض، روایت های رقی مورد مناقشه است. بیشتر روایات رقی از طریق حسن بن محبوب انتقال یافته است که انتقال از مکتوب را قوت می دهد.

کتاب الموسوعه الرجالیه اثری مفصل و ماندگار از آیت الله بروجردی است. در این نوشتار تلاش شده، روش شناسی ایشان در تشخیص تصحیف در سند روایات کتب اربعه بیان شود. او در الموسوعه الرجالیه با مرتب سازی و تصحیح اسناد، به بازسازی سند روایات کتب اربعه پرداخته است و از این رهگذر به شناسایی آسیب های سندی، مانند تصحیف، ارسال، و قلب اشاره کرده است. سپس راهکارهایی برای تشخیص و تصحیح آن ها ارائه نموده است. این نوشتار، با روش توصیفی-تحلیلی با هدف بیان راهکارهای شناسایی پدیده تصحیف از دیدگاه آیت الله بروجردی، می کوشد با بررسی نمونه های متعدد در الموسوعه الرجالیه، علاوه بر شیوه های شناخت تصحیف و یافتن دلیل آن، این آسیب و پیامدهای آن را در اندیشه رجالی ایشان ارائه کند و در نهایت به راهکارهای برون رفت از آن در اسانید تصحیف شده و ضرورت تصحیح آن اشاره کند.

شناخت حال رجالی راوی گاه با فرایند توثیقات عام میسر می شود که طی آن جمعی از راویان تحت ضابطه ای خاص توثیق می شوند. واکاوی دقیق برخی توثیقات عمومی از جمله مسائلی است که درمطالعات راوی شناسی از اهمیت بسزائی برخوردار است. پژوهش حاضر پس از شناسائی شخصیت رجالی وحدیثی احمد بن محمد بن عیسی اشعری وگزارشی از نظریه «توثیق مشایخ اشعری»، با روش کتابخانه ای ورویکرد توصیفی تحلیلی، به نقد این نظریه پرداخته است. این نظریه درای بازتاب های گوناگونی در بین رجالیان متاخر امامی بوده داشته است. به گونه ای که برخی معتقد به وثاقت تمام استادان اشعری  شده وبرخی دیگر منکر آن، ناگفته پیداست که درصورت پذیرش این نظریه بخشی از راویان ناشناخته را باید در شمار ثقات دانست و بسیاری از روایات بدینسان از ضعیف به صحیح رخ می نمایانند. پژوهش حاضر با بررسی دلائل طرفداران این نظریه با بیانی جدید و ادله ای روشن با تکیه به یافته های رجالی و حدیثی نا تمامی نظریه را اثبات نموده است. بنابراین مشایخ احمدبن محمد بن عیسی اشعری همانند دیگر راویان نیاز به اثبات واحراز وثاقت دارد.