سلیمان احمدی

چشم انداز تأمین و آینده آب شمال شرق (کلان شهر مشهد) علاوه بر تأثیرپذیری از بحران های کلی تنش های آبی کشور، و شرایط طبیعی و اقلیمی منطقه شمال شرق، تحت تأثیر متغیر همسایگی و سیاست های هیدروپلیتیکی افغانستان است؛ چرا که افغانستان ضمن آگاهی از وضعیت جغرافیایی خود (محصور در خشکی بودن)، برای جبران بخشی از نیازمندی هایش در امر توسعه زیرساختی آبی، کشاورزی و اقتصادی، متوسل به سیاست هیدروهژمونی (نقش ابزار گونگی آب) در رابطه همسایگان خود، از جمله ایران شده است. در حقیقت سیاستِ هیدروهژمونی افغانستان، گونه ای از راهبردِ دیپلماتیک و سیاسی این کشور، برای جبران بخشی از خلاء «قدرت-امنیت- هویت»، در موازنه ژئوپلیتیکی با همسایگان است. سدسازی های متعدد، و از جمله ساخت سد سلما، در چارچوب همین تحلیل می گنجد. سؤال اصلی این مقاله چنین است: اصولاً احداث سد سلما بر روی شاخه اصلی هریرود، چه پیامدهایی بر تنش های آبی کلان شهر مشهد دارد؟ به طور واضح سیاست های فرادستی افغانستان در ساخت سد سلما، نواحی پایین دست، از جمله ناحیه شمال شرقی ایران (استان خراسان و کلان شهر مشهد) را با چالش تأمین آب مواجه می نماید. گونه های متعددی از تنش های ژئوپلیتیکی، سیاسی-امنیتی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، از جمله پیامدهای اعمال چنین راهبردی است. پژوهش بر اساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی محسوب می شود. اطلاعات پژوهش به شیوه کتابخانه و اسنادی و با مراجعه به منابع معتبر گردآوری شده است.

پژوهش حاضر با هدف طراحی، اجرا و ارزشیابی یادگیری الکترونیکی بر اساس پارادیم سوم و چهارم نظریه کاشمن انجام شد. روش پژوهش روش شبه آزمایشی و به روش آمیخته(کیفی و کمی) انجام شد. جامعه ی آماری دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد مجازی دانشکده آموزش پزشکی شهید بهشتی تهران بودند، با روش نمونه گیری در دسترس دانشجویان رشته آموزش پزشکی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه رضایت، انگیزه و آزمون دوره بود . که میزان پایایی آنها به ترتیب 86 % و 86 % و 83%محاسبه شد. داده هایکمی و کیفی پژوهش به ترتیب با استفاده از روش تحلیل کواریانس چند متغیری و آزمون تعقیبی توکی و طریق نرم افزار maxquda12 تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان دهنده ی اثربخشی طراحی های انجام شده بر اساس پارادیم سوم و چهارم نسبت به روش های موجود از نظر دانشجویان دانشکده آموزش پزشکی در هر سه متغییر پیشرفت، انگیزه و رضایت بود.

مقدمه: فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب ظهور شیوه های نوین آموزش و یادگیری شده است. یادگیری الکترونیکی نیز یکی از شیوه های نوین یادگیری در عصر حاضر است؛ بنابراین برای کارآمدی سیستم یادگیری الکترونیکی باید آسیب هایی که بر سر راه آن وجود دارد را شناسایی و مرتفع نمود. هدف پژوهش حاضر نیز تبیین آسیب های نظام یادگیری الکترونیکی در آموزش پزشکی است. روش کار: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی از نوع مقوله بندی استفاده شد، جامعه آماری پژوهش را دانشجویان دوره کارشناسی ارشد دوره یادگیری الکترونیکی دانشکده آموزش پزشکی دانشگاه شهید بهشتی تهران تشکیل می داد که از روش نمونه گیری هدفمند برای انتخاب آنها استفاده شد و تعداد 60 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود و طول مدت هر مصاحبه از 20 دقیقه تا یک ساعت متغیر بود، انجام مصاحبه با کل دانشجویان یک هفته یه طول انجامید. همچنین تعداد 20 مقاله و 2 کتاب در این زمینه مورد بررسی قرار گرفت و تحلیل ها تا حد اشباع ادامه یافت. واحد ثبت در این پژوهش مضمون در نظر گرفته شد. در انتهای با استفاده از روش تحلیل محتوای استقرایی و با مقایسه مستمر کدهای به دست آمده، 7 مقوله و 32 زیر مقوله به دست آمد و مشخص شد که آسیب های سیستم یادگیری الکترونیکی دانشکده آموزش پزشکی تحت عنوان 7 مقولات اصلی که عبارتند از محتوا، دانشجو، استاد، برنامه ریزی، پشتیبانی، فناورانه، فنی طبقه بندی شدند. یافته ها: با توجه به یافته های پژوهش، سیستم یادگیری الکترونیکی دانشگاه های آموزش پزشکی به عنوان یک نظام نوین در عرصه آموزش و یادگیری، دارای آسیب های متعددی است و دانشگاه های آموزش پزشکی باید سعی کنند تا با شناسایی آسیب های هر بخش سیستم یادگیری الکترونیکی، نسبت به رفع آسیب ها اقدام و زمینه پیشرفت یادگیری الکترونیکی را فراهم نمایند. نتیجه گیری: این پژوهش می تواند راهنمای عمل مدرسان و طراحان آموزش الکترونیکی جهت افزایش اثربخشی دورهای یادگیری الکترونیکی در آموزش پزشکی و در نهایت یادگیری مؤثرتر قرار گیرد.